Narcissus (Greek version) Petros Laios

Κείμενο τέλους από την δόκτορα κλασικών σπουδών Charlotte Spencer

Το βιβλίο έχει κάποια λευκά κενά, τελειώνει μόνο όταν θα δείτε το "Τέλος Βιβλίου"

Εισαγωγή

Με στόχο την κατάκτηση όσο μεγαλύτερης έκτασης στον κόσμο των ιδεών και της διανόησης ο διάλογος Φωτεινή διαδραματίζεται στην Αθήνα της νέα χιλιετίας. Με άμεσο μα και έμμεσο στόχο την φιλοσοφική εξερεύνηση, ο διάλογος αναπτύσσεται με αντικειμενικότητα αξιοποιώντας ψυχρούς συλλογισμούς, λογικές σκέψεις και γεγονότα. Αναζητώντας τις απαντήσεις σχετικά με την ύπαρξη, ο Λάιος εξετάζει την αλήθεια και το ψέμα ώστε να οδηγηθεί στα πιο σκοτεινά σημεία της ανθρώπινης νόησης. Πρόκειται για έναν διάλογο μεταξύ του Γκάιου Λάιου και του Ιούλιου Τάγου, μέσα στον οποίο ο Λάιος, ο συγγραφέας, περιγράφει τον διάλογο που είχε με μια σπάνια γυναίκα καθώς της εξηγεί τα όσα σκέφθηκε όσο βρισκόταν στον Εθνικό Κήπο. Η χρήση της «γλυκιάς γλώσσας» και των συγγραφικών τεχνασμάτων είναι περιορισμένη καθώς το κείμενο δεν έχει στόχο να διασκεδάσει ή να ψυχαγωγήσει αλλά να ενεργοποιήσει την νόηση του αναγνώστη και να οδηγήσει με βάση την λογική βήμα προς βήμα στις φιλοσοφικές ανακαλύψεις που προκύπτουν μέσα από τον διάλογο. Σκοπός ενός τέτοιου έργου της ανθρώπινης διανόησης είναι να δημιουργήσει τα κατάλληλα ερωτήματα που θα κάνουν τον αναγνώστη να αναπτύξει την δικιά του προσωπική άποψη για τα σπουδαία θέματα που συζητούνται.

Απαραίτητη Ανάλυση Διαλόγου

Ο διάλογος μεταξύ του Λάιου και του Καίσαρα Τάγου αρχίζει καθώς εισέρχονται στην Ρωμαϊκή Αγορά της Αθήνας. Ο Λάιος κατά την αρχή και την μέση του διαλόγου περιγράφει τα όσα συζήτησε με την Νύμφη. Έπειτα αφού έχουν φτάσει στην Αθηναϊκή Αρχαία Αγορά και την στοά του Αττάλου, στον διάλογο εισέρχεται ο Νάρκισσος. Κατά το τέλος του διαλόγου τα μοναδικά πρόσωπα είναι ο Λάιος και ο Καίσαρας Τάγος. Αρχικά εισάγεται ένα (εξ πρώτης όψεως) απλό θέμα, η ανάλυση της αλήθειας. Για την ανάλυση του συγκεκριμένου θέματος όπως και στην συνέχεια του διαλόγου χρησιμοποιούνται ειδικά εργαλεία από άλλες επιστήμες όπως τα οικονομικά, τα μαθηματικά, η διοίκηση και η στατιστική καθώς είναι απαραίτητο η σκληρή λογική της φιλοσοφίας να συνοδεύεται από τα κατάλληλα εργαλεία για την εμβάθυνση του διαλόγου και των αποτελεσμάτων. Η αρχή του βασικού μέρους του διαλόγου αρχίζει με μια αρκετά παράξενη δήλωση για τα αυτιά και το μυαλό του μέσου ανθρώπου «Ο άνθρωπος δεν μπορεί να πει ούτε αλήθεια αλλά ούτε ψέματα». Μέσα από την ανάλυση αυτής της δήλωσης και της λογικής πίσω από αυτή την άποψη οδηγούμαστε σε νέες ιδέες όπως η ύπαρξη ανώτερων και κατώτερων κόσμων, η διατήρηση ενός παγωμένου παρελθόντος και η ύπαρξη άπειρων διαφορετικών δρόμων που μπορεί να μας οδηγήσει η κάθε σκέψη. Ουσιαστικά ο ίδιος ο διάλογος είναι το ζωντανό παράδειγμα του πόσους δρόμους και δυνατότητες μπορεί να δημιουργήσει και ακολουθήσει μια απλή σκέψη όπως το «Τι είναι η αλήθεια ;». Στην ανάλυση του σχετικά με τους ανώτερους και τους κατώτερους κόσμους θα μπορούσαμε να πούμε ότι ο Λάιος είναι επηρεασμένος από τον Σωκράτη, καθώς οι ανώτεροι κόσμοι που περιγράφονται στον διάλογο είναι το αντίστοιχο του κόσμου των ιδεών της Σωκρατικής φιλοσοφίας. Ωστόσο ο Λάιος προσθέτει κάτι νέο, την ύπαρξη κατώτερων κόσμων που ουσιαστικά είναι «λιγότερο υπαρκτοί» κόσμοι. Κάτι άλλο επίσης καινοτόμο είναι η αναφορά στο ότι η ύπαρξη και η μη ύπαρξη δεν είναι μια δυάδα αλλά ένα δίπολο με αποτέλεσμα ο κόσμος που ζούμε αλλά ακόμα και εμείς οι ίδιοι να μην υπάρχουμε τέλεια αλλά να μην είμαστε και ανύπαρκτοι. Ο Λάιος μέσα από την ανάλυση του υπαρκτού προτείνει έμμεσα έναν συμβιβασμό μεταξύ των υλιστών και τον ιδεαλιστών. Τελική και ίσως πιο σημαντική ανακάλυψη ακόμα και από το ότι η γλώσσα και η αλήθεια των λεγόμενων είναι σχετικά, είναι η ύπαρξη ενός ολόκληρου συστήματος στο οποίο περιλαμβάνεται το ίδιο το σύμπαν μας. Καθώς κάτι πέρα από το σύμπαν αυτή την στιγμή δεν μπορεί να παρατηρηθεί ο Λάιος χρησιμοποιεί τις πρακτικές και τις θεωρητικές μεθόδους ανάλυσης που παρέχονται από Φιλοσόφους και επιστήμονες από την αρχαιότητα έως την σύγχρονη εποχή. Ο συγκεκριμένος διάλογος είναι αρκετά δύσκολος και περίπλοκος για τον μέσο άνθρωπο όμως δεν είναι ακατανόητος αν υποθέσουμε ότι ο αναγνώστης είναι πραγματικά αφοσιωμένος. Όσων αφορά το επίπεδο δυσκολίας του κειμένου, θα μπορούσαμε να πούμε πως κατατάσσεται στα εν μέρει δύσκολα κείμενα. Ως συνέχεια του διαλόγου, με σκοπό την ανάλυση ακόμα δυσκολότερων θεμάτων ο Λάιος έγραψε τον διάλογο «Ο Σοφιστής από την Ίδη»

Αρχή διαλόγου με τον Καίσαρα Τάγο

Ο Γάιος Λάιος και ο Ιούλιος Τάγος με αργό βηματισμό πέρασαν μέσα από την πύλη της Αρχηγέτιδος Αθηνάς και εισήλθαν στην Ρωμαϊκή Αγορά, περπάτησαν ανάμεσα στους αμέτρητους κίονες και το πράσινο γρασίδι που ήταν ακόμα διακοσμημένο με τις κρυστάλλινες σταγόνες της χειμωνιάτικης δροσιάς. Το έτος είναι 2022, ο τόπος είναι η Νέα Ρωμαϊκή Αυτοκρατορία.

Λάιος: Ναι, δεν βλέπω το λόγο να το κρύψω, άλλωστε ήταν ένας διαφωτιστικός διάλογος και για τους δυο μας.

Τάγος: Όσο βλέπουμε τον πύργο των ανέμων και στον δρόμο μας για την Αρχαία Αγορά δεν θα ήταν φιλικό εκ μέρους σου να μου διηγηθείς τον διάλογο σου με την Φωτεινή ;

Λάιος: Μα φυσικά, δεν θα χάσω χρόνο. Αλλά θέλω να είσαι προσεκτικός και να κρίνεις λογικά τα όσα πρόκειται να σου πω. Με την Φωτεινή μελετήσαμε την ύπαρξη της αλήθειας και του ψέματος αλλά και το αν μπορούν ποτέ να εκφραστούν από τον άνθρωπο. Μέσα όμως από αυτή την συζήτηση βρεθήκαμε αντιμέτωποι με πολλά και περίπλοκα ζητήματα και με την εύνοια του νόμου της αιωνιότητας μπορέσαμε και είδαμε με την συζήτηση μας αλήθειες που μας αποκάλυψαν μυστικά καλά κρυμμένα. Κόσμοι ολόκληροι υπάρχουν αλλά όχι με ανθρώπους αλλά με πνεύματα και πράγματα που υπήρξαν και θα υπάρξουν. Μπορεί μάλιστα να αμφιβάλεις για το αν υπάρχει κάποια ανώτερη δύναμη στο σύμπαν ή καλύτερα στο παν αλλά εγώ πια δεν αμφιβάλλω, η φιλοσοφία με οδήγησε εκεί. Πρόσεξε όμως, δεν μιλάω για Θεό ή Θεούς αλλά για μια ανώτερη δύναμη στην αρχή των πάντων. Το αν αυτή η δύναμη έπλασε τα πάντα αυτό είναι κομμάτι της θρησκείας και εγώ δεν πρόκειται να κάνω το μέγα ατόπημα να φυτέψω την φιλοσοφία στο χώμα της θρησκείας γιατί και η φιλοσοφία θα μαραθεί από τις έριδες αλλά και το χώμα θα μολυνθεί από την σκληρότητα της φιλοσοφίας

Η νύμφη των δασών

Η Φωτεινή δεν ήταν μια συνηθισμένη γυναίκα, ήταν μια όμορφη νύμφη που από της φύσης τα δάση είχε φύγει και πια ζούσε σαν κοινή θνητή ανάμεσα στους ανθρώπους. Όσο μακριά και αν βρισκόταν από την φύση η ύπαρξη της δεν έχανε την όμορφη αγριάδα που πρεσβεύει η φύση. Βρισκόταν μακριά από όσους ήξερε μα την πόλη είχε κάνει τότε σπίτι της. Στον Λάιο χάριζε για λίγο την σκέψη της όσο τα μάτια της έπεφταν από σημείο σε σημείο όπως ήταν συνηθισμένα να κάνουν όσο βρισκόταν γύρο από τις βελανιδιές και τα ποτάμια που το δάσος χώριζαν από τον μικρό οικισμό. Κάποτε είχε ταξιδέψει με των Νυμφών τον οδηγό Νότια, μέχρι την άκρη της νότιας ηπείρου μα δεν άργησε να επιστρέψει στα εδάφη που τόσο αγαπούσε. Άραγε θα έφευγε από την πόλη για να επιστρέψει εκεί που ανήκει ;

Αρχή διαλόγου (με την νύμφη):

Λάιος: Θέλω να μιλήσουμε για κάποια πράγματα που σκέφτηκα όσο βρισκόμουν στον Εθνικό Κήπο. Η μελέτη τους θα χρειαστεί μεγάλη προσοχή καθώς θα μιλήσουμε για θέματα λεπτά και σημαντικά. Αρχίζοντας έναν τέτοιο διάλογο θα φέρω βαριές ευθύνες απέναντι σας. Υπόσχεστε ότι θα δώσετε την απαιτούμενη προσοχή;

Φωτεινή: Ναι, θα αφιερώσω απόλυτα τις ακόλουθες στιγμές στην κατανόηση των όσων πρόκειται να συζητήσουμε καθώς όπως μου είπες πριν σε συναντήσω είναι εξαιρετικά σημαντικά.

Λάιος: Αυτά που θα πούμε δεν έχουν ως σκοπό την καταστροφή ή την υποτίμηση της γλώσσας αλλά μόνο να εντοπίσουν τις ατέλειες της και να εντοπίσουν κρυμμένα μυστικά. Δεν δύναται φυσικά μια γλώσσα φτιαγμένη από ατελής όντα όπως οι άνθρωποι να εκφράζει τέλεια τα βαθιά νοήματα αλλά ούτε και ο τρόπος που βλέπουμε τα πράγματα να είναι απόλυτα τέλειος. Πριν όμως προχωρήσω θα ήθελα να σας πως θα πρέπει να ξεχάσετε όλα όσα πιστεύετε ώστε η συζήτηση μας να αναζητά την αλήθεια αν βέβαια υπάρχει που εγώ προσωπικά θεωρώ ότι είναι άφταστη και όχι να στοχεύουμε να βάλουμε νέους λίθους στο κάστρο αυτών που πιστεύουμε γιατί έτσι όχι μόνο δεν θα αναζητούμε την αλήθεια αλλά και θα μετατρέψουμε αυτά που πιστεύουμε σε πολτό δίχως ουσία. Μόνο η έρευνα που αναζητά το ανωτέρω πέρα από όρια μπορεί να φτάσει στο βάθος των πραγμάτων αλλά και αυτή είναι μια επίπονη έρευνα που χρειάζεται μεράκι και αποφασιστικότητα. Ξεχάστε λοιπόν τις απόψεις σας και ζητήστε μόνο το φως, το φως που καθαρίζει, το φως που δίνει ζωή, το φως που φιλοσοφεί. Είμαστε υποχρεωμένοι να πάρουμε την γνώση που έχει δημιουργηθεί αποκλειστικά για εμάς, τους ανθρώπους που σκέφτονται και αναζητούν, που μελετούν με βάση τον νόμο της αιωνιότητας, που με αρμονία θέτουν τις βάσεις στον κόσμο των ιδεών, που τις ιδέες θεωρούν σημαντικότερες από τα αγαθά, που την αρμονία στην φύση βλέπουν. Πρέπει με προσοχή μα και επιμονή να ψάξουμε για τα βαθιά νοήματα που σαν την πιο έξυπνη αλεπού θα προσπαθήσουν να κρυφτούν από εμάς, δεν είμαστε τίποτα λιγότερο από κυνηγούς βαθιών νοημάτων και ιδεών. Ας ακολουθήσουμε τον σκοπό που τόσοι άλλοι ακολούθησαν πριν από εμάς και ας ελπίσουμε ότι θα ήμαστε άξιοι συνεχιστές αλλά ακόμη καλύτερα ας μην το ελπίζουμε, ας γίνουμε πραγματικά άξιοι συνεχιστές.

Προετοιμασία

Λάιος: Πρώτα θα αρχίσουμε με κάτι που θα ζεστάνει την σκέψη μας και θα προετοιμάσει την ψυχή μας για το δύσκολο έργο που θα ακολουθήσει, μερικές φορές μια τέτοια προετοιμασία είναι απαραίτητη καθώς δίνει στο πνεύμα μας την απαραίτητη ταχύτητα αλλά και τριβή με τα ανώτερα πράγματα. Δεν πρέπει όμως να θεωρήσουμε το θέμα εύκολο καθώς τίποτα δεν είναι εύκολο στην φιλοσοφική μελέτη, μόνο οι ψευδοφιλόσοφοι ισχυρίζονται πως υπάρχουν εύκολα και δύσκολα πράγματα στην φιλοσοφία. Αγαπητή μου θα μπορούσατε να μου πείτε τι είναι η αλήθεια ;

Φωτεινή: Η αλήθεια είναι το να λέμε τα πράγματα όπως έχουν, δηλαδή να μην λέμε κάτι που δεν ισχύει. Για παράδειγμα όταν λέμε ότι όλοι οι άνθρωποι γεννιούνται από την μητέρα τους λέμε αλήθεια και όταν λέμε πως η φύση είναι περίπλοκη επίσης λέμε αλήθεια.

Λάιος: Ποιος θα μπορούσε να διαφωνήσει; Λογικά κανείς αλλά θα το εξετάσουμε παρά κάτω. Οι άνθρωποι θεωρούν την αλήθεια ως κάτι καθολικό, ιερό, άκαμπτο αλλά και μερικές φορές σκληρό. Έπη έχουν γραφτεί για την αλήθεια, για την σταθερότητα της και για την σημασία της. Τι πιστεύετε; Αλλάζει ή μένει σταθερή η αλήθεια ;

Φωτεινή: Πιστεύω ότι αλλάζει καθώς αλλάζει ο κόσμος. Αν αλλάξει ο κόσμος και δεν αλλάξει η αλήθεια πως θα μπορούμε να λέμε ότι η αλήθεια είναι το να λέμε αυτό που ισχύει όταν πια αυτό δεν θα ισχύει. Για αρκετές δεκαετίες τα αεροπλάνα δεν μπορούσαν να πετάξουν ταχύτερα από τον ήχο.

Λάιος: Πολύ σωστά, σχεδόν μπορώ να μαντέψω τι θα επακολουθήσει.

Φωτεινή: Πολλοί πίστευαν πως ήταν αδύνατο να πετάξουμε ταχύτερα από τον ήχο. Η αλήθεια εκείνη την εποχή ήταν ότι ο άνθρωπος δεν μπορούσε να πετάξει ταχύτερα από τον ήχο. Όταν όμως οι άνθρωποι ανέπτυξαν ένα αεροσκάφος αρκετά γρήγορο ώστε να σπάσει το φράγμα του ήχου και να πετάξει σε υπέρ ηχητικές ταχύτητες η αλήθεια άλλαξε καθώς ο άνθρωπος μπορούσε να πετάξει ταχύτερα από τον ήχο. Βλέπουμε ότι η αλήθεια αλλάζει όταν αλλάζει ο κόσμος, ουσιαστικά ακολουθηθεί πιστά τις αλλαγές. Η αλήθεια δεν μπορεί να αργήσει να αλλάξει ούτε για ένα χιλιοστό του δευτερολέπτου καθώς αν έστω και για ένα τόσο μικρό χρονικό διάστημα δεν εναρμονιζόταν η αλήθεια με τον κόσμο μας τότε θα έπαυε να είναι η αλήθεια, θα ήταν κάτι άλλο.

Λάιος: Συμφωνώ απόλυτα όμως πρέπει να εξετάσουμε πιο προσεκτικά την αλήθεια για να δούμε κάποια ξεχωριστά χαρακτηριστικά της. Γίνεται η αλήθεια από την μια οπτική γωνία να μοιάζει ότι κινείται περισσότερο ;

Φωτεινή: Ομολογώ πως δεν γνωρίζω

Λάιος: Ας τοποθετήσουμε την αλήθεια πάνω σε έναν οριζόντιο άξονα. Όταν ο κόσμος αλλάζει έτσι και η αλήθεια αλλάζει. Στον οριζόντιο άξονα τοποθετούμε τους αριθμούς.

Φωτεινή: Ως εδώ καταλαβαίνω

Λάιος: Η αλήθεια κινείται κατά μήκος του οριζόντιου άξονα. Ας φέρουμε άλλον έναν άξονα, τον κατακόρυφο άξονα όπως στην επιστήμη της Μικροοικονομιας. Ο κατακόρυφος άξονας τέμνει κάθετα τον οριζόντιο άξονα. Τι εννοούμε όμως όταν λέμε ότι η αλήθεια θα μετακινείται κατά μήκος του οριζόντιου άξονα ; Κάθε τιμή του άξονα θα αντιπροσωπεύει και μια πιθανή κατάσταση. Για παράδειγμα αν ρωτάμε πόσες οικίες είχε η Αθήνα το έτος 500 π.Χ. αν η αλήθεια βρίσκεται πάνω στον αριθμό 2.300 θα σημαίνει ότι η Αθήνα το συγκεκριμένο έτος είχε 2.300 οικίες αν όμως ρωτούσαμε αν ο Πειραιάς είναι λιμάνι και ορίζαμε τον αριθμό ένα ως θετική απάντηση τότε η αλήθεια για το έτος 2022 μ.Χ. θα βρισκόταν πάνω στον αριθμό ένα του οριζόντιου άξονα. Επιπλέον για να καθορίσουμε την σημαντικότητα της απάντησης μπορούμε να ορίσουμε τα κενά μεταξύ των απαντήσεων ως μεγαλύτερα ή μικρότερα. Τώρα ας εξετάσουμε αν από κάποια οπτική γωνία η αλήθεια φαίνεται να μετακινείται περισσότερο, έστω ότι η αλήθεια μετακινείται από τον αριθμό μηδέν που βρίσκεται στην αρχή των αξόνων και σταματά πάνω στον αριθμό δέκα του οριζόντιου άξονα. Μεγαλύτερη μεταβολή θα φανεί αν στεκόμαστε στο νούμερο εκατό του κατακόρυφου άξονα από ότι αν στεκόμαστε στο νούμερο εκατό του οριζόντιου άξονα. Για να το καταλάβετε θα πρέπει να σκεφτείτε ότι όταν στέκεστε πάνω στον κατακόρυφο άξονα βλέπετε την αλήθεια να κινείται δεξιά και αριστερά ενώ όταν βρίσκεστε πάνω στον οριζόντιο άξονα βλέπετε την αλήθεια να πλησιάζει και να απομακρύνετε. Αν εξακολουθείτε να αδυνατείτε να κατανοήσετε αυτά που είπα θα πρέπει να σκεφτείτε, είναι πιο εύκολο να πετύχετε με μια πέτρα κάτι που τρέχει προς τα δεξιά σας ή κάτι που απλά σας πλησιάζει ;

Εισαγωγή στα πραγματικά θέματα

Μέρος πρώτο

Λάιος: Οι άνθρωποι όσο και αν προσπαθήσουν δεν μπορούν να πουν ούτε αλήθεια αλλά ούτε και ψέματα, αυτά που λένε μπορούν μόνο να πλησιάσουν την αλήθεια ή το ψέμα μα είναι αδύνατο να τα φτάσουν.

Φωτεινή: Θα χρειαστεί να εξηγήσεις πώς κατάφερες να φθάσεις σε αυτό το συμπέρασμα που αλλάζει όλα όσα ξέρουμε για την αλήθεια και το ψέμα, αν δεν ήσουν αυτός που είσαι θα νόμιζα ότι πως έχασες τα λογικά σου. Βοήθησε με να καταλάβω αλλά δίχως να μου αποκαλύψεις εσύ την αλήθεια, την αλήθεια πρέπει να την φτάσω μόνη μου.

Ω γυναίκα της δροσιάς και της λάμψης που με τα γλυκά σου μάτια τους αιώνες αγναντεύεις

Ω τι τρομερό ; Ακόμα και το ψύχος το βλέμμα σου θερμαίνει

Ακόμα και το χιόνι με το βλέμμα σου λιώνει και σε προσμένει

Σαν το άστρο λάμπεις και το σκότος τρυπάς

Ω ναι, το σκότος νικάς

Ω ναι, την λάμψη σκορπάς

Ω, τι καιρός και αυτός ;

Καιρός της λάμψης και του ψύχους

Καιρός του δάσους και της ερήμου

Καιρός της στάχτης και του φοίνικα

Βλέμμα λεπτό σαν την πευκοβελόνα στο έδαφος πέφτεις με σεμνότητα

Ω Βλέμμα της γνωστής Φωτεινής

Πως λάμπεις έτσι την ώρα της χαραυγής

Ω πριγκίπισσα του σκότους και των άστρων

Πως το ελάφι σε υπακούει έτσι;

Είναι τα μάτια σου ;

Είναι το απαλό σου χέρι που όμορφοι λίθοι κοσμούν;

Είναι η απαλή αναπνοή σου που τραντάζει τον ήρεμο αέρα ;

Ω δεν ξέρω, μου αρκεί την γνώση να εξερευνώ.

Λάιος: Αρχικά ας εξετάσουμε γιατί δεν μπορούμε να πούμε ψέματα. Η αλήθεια και το ψέμα είναι αντίθετα. Σωστά ;

Φωτεινή: Ναι, σωστά

Λάιος: Δες την γυάλινη επιφάνεια που στέκεται πάνω στην ξύλινη κατασκευή.

Φωτεινή: Την βλέπω

Λάιος: Η αλήθεια είναι ότι είναι γυαλί. Ψέμα όμως θα ήταν αν έλεγα ότι είναι τσιμέντο. Είναι ξεκάθαρο ότι το γυαλί δεν είναι τσιμέντο άρα δεν είναι αλήθεια. Είναι όμως ψέμα; Το ψέμα είναι το αντίθετο της αλήθειας άρα το να πούμε ότι είναι τσιμέντο πρέπει να είναι το αντίθετο από το ότι είναι γυαλί που πρόκειται για την αλήθεια. Είναι όμως το τσιμέντο το αντίθετο του γυαλιού; Κάποιος θα μπορούσε να πει ότι μέσα από το γυαλί μπορείς να δεις ενώ μέσα από το τσιμέντο δεν μπορείς να δεις.

Φωτεινή: Σωστά

Λάιος: Είναι αλήθεια ότι μπορείς να δεις μέσα από το γυαλί. Όμως βλέπεις τέλεια και καθαρά όπως βλέπεις όταν δεν υπάρχει τίποτα απολύτως μπροστά σου ;

Φωτεινή: Όχι, δεν μπορείς. Μοιάζει μόνο ότι βλέπεις τέλεια, αν δεν κάνω λάθος το γυαλί όπως και το νερό μπορούν να επηρεάσουν έστω και λίγο την εικόνα που μπορούμε να δούμε.

Λάιος: Άριστα, βλέπουμε πως ούτε το πιο βασικό επιχείρημα κάποιου που θα επιχειρούσε να δείξει ότι το γυαλί είναι το αντίθετο του τσιμέντου δεν έχει στερεή βάση. Όμως ας υποθέσουμε ότι μπορούμε να δούμε τέλεια μέσα από το γυαλί, αυτό δεν θα ήταν αρκετό. Η βαρύτητα τραβά το γυαλί προς το κέντρο της γης. Αν το τσιμέντο ήταν το αντίθετο του γυαλιού θα έπρεπε να εξαιτίας της βαρύτητας να απωθείτε και να απομακρύνετε από το κέντρο της γης όμως κάτι τέτοιο δεν συμβαίνει, επίσης θα έπρεπε τα ηλεκτρόνια να βρίσκονται στον πύρινα όπως επίσης και να μην μπορούμε να το ακουμπήσουμε. Συμβαίνουν όμως αυτά ;

Φωτεινή: Όχι, δεν συμβαίνουν αυτά όμως πρέπει σίγουρα να υπάρχουν και άλλες περιπτώσεις ψεμάτων που δεν καλύπτονται από αυτό που ανέφερες.

Οι καμπάνες της εκκλησίας δίπλα από την Ρωμαϊκή Αγορά χτυπούσαν, η ώρα ήταν δύο το μεσημέρι. Μια άμαξα πέρασε έξω από την αγορά, τα άλογα που την έσερναν ήταν γερά και όμορφα. Λίγος κόσμος ερχόταν να επισκεφθεί την Αγορά της πρώτης ρωμαϊκής αυτοκρατορίας, οι περισσότεροι αρκούνταν στο να επισκεφθούν μόνο την νέα αγορά που είχε χτιστεί από τον πατέρα του Τάγου. Η νέα αγορά βρισκόταν λίγο πέρα από το μέρος που βρίσκονταν, με γρήγορο περπάτημα κάποιος θα κάλυπτε την απόσταση σε λίγα λεπτά. Ο Λάιος είχε βρεθεί εκεί το προηγούμενο πρωί, μια επιβλητική κατασκευή με διακόσιους Κορινθιακούς κίονες, ήταν το καμάρι της νέας Αθήνας.

Λάιος: Έχεις δίκιο πριν όμως προχωρήσουμε στα άλλα ψέματα θα ήθελα να φέρω άλλο ένα παράδειγμα για να γίνει ακόμα πιο κατανοητή η όλη ανακάλυψη. Γνωρίζουμε ότι η Αθήνα είναι μια μεγάλη πόλη που βρίσκεται στην Ευρώπη. Αν λέγαμε ότι η Αθήνα βρίσκεται στην Ασία θα λέγαμε ψέματα; Όποιον και αν ρωτούσες θα σου έλεγε ότι λέμε ψέματα. Ας υποθέσουμε ότι υπάρχει μια ακριβώς ίδια πόλη με την Αθήνα στην Ασία. Θα ήταν αυτή η πόλη το αντίθετο της Αθήνας μόνο και μόνο επειδή βρίσκεται στην Ασία; Είναι οι Ασιάτες το ακριβός αντίθετο των Ευρωπαίων ; Κάποιος πονηρός θα έλεγε ότι είναι το αντίθετο γιατί δεν υπάρχει, είναι όμως η ανυπαρξία το αντίθετο της Αθήνας; Αν συμβαίνει αυτό στην περίπτωση της Αθήνας δεν θα συνέβαινε το ίδιο και στην περίπτωση του Λονδίνου αλλά και της Ουάσιγκτον όπως και της Μόσχας ; Όμως όλες αυτές είναι διαφορετικές πόλεις, άλλες είναι μεγαλύτερες και άλλες μικρότερες, έχουν διαφορετικούς ανθρώπους και αρχιτεκτονικές. Δεν είναι λογικό ένα πράγμα να είναι το αντίθετο πολλών διαφορετικών πραγμάτων. Επιπλέον η Αθήνα της Ασίας δεν είναι εντελώς ανύπαρκτη. Η Αθήνα δεν αποτελείτε και από το έδαφος πάνω στο οποίο είναι κτισμένα τα κτήρια ; Φυσικά και ναι όμως ποιος μπορεί με ακρίβεια να ορίσει το βάθος και την εμβέλεια του χώματος που περιλαμβάνεται στην Αθήνα ως πράγμα; Κάποιος θα έλεγε ότι το Αθηναϊκό χώμα είναι μόνο το χώμα κάτω από τα σπίτια. Δεν θα ήταν όμως υπερβολικά αυστηρός ; Κάποιος άλλος θα μπορούσε να πει ότι περιλαμβάνεται και το χώμα κάτω από τους δρόμους. Όμως το χώμα κάτω από τα πάρκα και τους δρόμους δεν θα ήταν επίσης Αθηναϊκό έδαφος; Φυσικά και θα ήταν. Όμως οι άνθρωποι στα προάστια δεν μπορεί να περπατήσουν και λίγο πέρα από τους κήπους τους ;

Φωτεινή: Φυσικά

Λάιος: Κάποιος άλλος θα μπορούσε να προσθέσει και το χώμα και των γύρω περιοχών όπου επισκέπτονται συχνά οι κάτοικοι. Όμως πολλοί κάτοικοι επισκέπτονται και τις οικογένειές τους στην επαρχία. Αν συμπεριλάβουμε την επαρχία θα ήταν λογικό να συμπεριλάβουμε και τα εδάφη στα οποία ταξιδεύουν και οι κάτοικοι της επαρχίας αφού και αυτοί θα θεωρούνται Αθηναίοι μιας και το χώμα πάνω στο οποίο βρίσκονται θα θεωρηθεί Αθηναϊκό. Μπορείς να φανταστείς τι θα συμβεί αν συνεχίσουμε ;

Φωτεινή: Θα καταλήξουμε να θεωρήσουμε και το χώμα της Ασίας ως Αθηναϊκό χώμα, ουσιαστικά θα θεωρήσεις ολόκληρο το χώμα της Γης ως Αθηναϊκό χώμα.

Λάιος: Είδαμε ξανά ότι δεν μπορούμε να πούμε ψέματα, για τον άνθρωπο είναι αδύνατον να πει ψέματα όμως ταυτόχρονα είδαμε και κάτι άλλο. Είδαμε ότι είναι πρακτικά αδύνατο αν μελετήσουμε κάτι εις βάθος να βάλουμε κάποιο όριο. Οι άνθρωποι περπατούν σε δρόμους ή σε μονοπάτια ή μέσα στην φύση όμως μπορεί με το ένα πόδι να είναι μέσα στην φύση και με το άλλο μέσα στο μονοπάτι, η φύση είναι η πραγματική ανθρώπινη ζωή.

Φωτεινή: Μου το έχεις ξαναπεί αυτό

Λάιος: Αυτό το παράδειγμα είναι άπειρες φορές καλύτερο από τις θεωρίες των επιπέδων. Ξέρεις γιατί;

Φωτεινή: Όχι, γιατί ;

Λάιος: Γιατί τα επίπεδα απαιτούν όρια όμως όρια στα βαθιά νοήματα δεν μπορούν να υπάρξουν. Στην έρευνα εις βάθος δεν μπορεί να τοποθετηθεί κάποιο συγκεκριμένο όριο, τα πάντα θα μπορούσαν να ήταν όρια. Ας υποθέσουμε ότι το όριο μεταξύ δύο επιπέδων είναι το δέκα όπου τα δύο επίπεδα έχουν σημαντικές διαφορές. Τι θα συμβεί στον άνθρωπο που βρίσκεται στο εννιά και τι θα συμβεί στον άνθρωπο που βρίσκεται στο έντεκα; Επίσης τι παρατηρείτε σχετικά με την δικαιοσύνη ενός τέτοιου μοντέλου αν υπάρχει και ένας άνθρωπος στο ένα ;

Φωτεινή: Φυσικά ο πρώτος θα βρεθεί στο κατώτερο επίπεδο ενώ ο δεύτερος στο ανώτερο επίπεδο. Παρατηρώ ότι ενώ και ο άνθρωπος του εννιά είναι πολύ πιο κοντά στο άνθρωπο που βρίσκεται στο έντεκα, ο πρώτος θα έχει παρόμοια αντιμετώπιση με τον άνθρωπο του ένα που είναι πολύ μακριά τόσο από το όριο αλλά και από τον δεύτερο.

Λάιος: Πολύ σωστά, οι θεωρίες των επιπέδων από φιλοσοφικής ανάλυσης αδικούν και μάλιστα σε μεγάλο βαθμό. Τώρα όμως ας σκεφτούμε τι συμβαίνει με την θεωρία της φύσης-ζωής-σοφίας. Κάποιος θα μπορούσε να πει πως επίσης έχουμε όρια και επίπεδα όμως κάτι τέτοιο δεν ισχύει. Ο δρόμος έχει ένα συγκεκριμένο μήκος όπου μέσα στο συγκεκριμένο μήκος υπάρχουν άπειρα σημεία όπου σε κάθε σημείο μπορείς να είσαι πιο κοντά ή πιο μακριά από την φύση ζωή σοφία, το ίδιο συμβαίνει και στα μονοπάτια αλλά και στην ελεύθερη διαδρομή. Ας υποθέσουμε ότι το δέντρο που αντιπροσωπεύει την αρχή της φύσης ζωής σοφίας απέχει από το μέσο του δρόμου δέκα μέτρα τότε ο κάθε άνθρωπος που βρίσκεται σε διαφορετικό σημείο του δρόμου αλλά και ταυτόχρονα σε διαφορετική απόσταση από το δέντρο θα βιώνει και με διαφορετική ισχύ την ζωή-σοφία εν αντίθεση με τα μοντέλα επιπέδων. Ο άνθρωπος που βρίσκεται ένα μέτρο μακριά από το δέντρο βιώνει διαφορετικά πράγματα από τον άνθρωπο που βρίσκεται στο μέσο του δρόμου ή τον άνθρωπο που βρίσκεται δύο μέτρα μακριά από το δέντρο. Επαναλαμβάνω ότι το δέντρο και το δάσος συμβολίζουν την ζωή ενώ οι δρόμοι συμβολίζουν τα καλούπια στα οποία τοποθετούνται οι άνθρωποι από την κοινωνία. Κάποιος όμως θα ρωτούσε γιατί υπάρχουν σε αυτό το μοντέλο και άνθρωποι που περπατούν ελεύθερα στην φύση ανάμεσα στα δέντρα. Αυτοί οι άνθρωποι εκπροσωπούν τους ανθρώπους που είναι απελευθερωμένοι από τα καλούπια στα οποία η κοινωνία προσπάθησε να τους παγιδεύσει, αυτοί οι άνθρωποι περπατούν ελεύθερα μέσα στην φύση, πέρα από μονοπάτια και δρόμους. Τα χόρτα αγγίζουν τα πόδια τους και απλώνουν τα χέρια τους για να αγγίζουν τα δέντρα, άλλα δέντρα είναι λεπτά και μικρά ενώ άλλα είναι πολύ μεγαλύτερα. Αυτοί οι άνθρωποι δεν πλησιάζουν την φύση αλλά βρίσκονται μέσα στην φύση δηλαδή την ζωή όμως όσο και αν περπατήσουν δεν θα μπορέσουν να αγγίξουν τα πάντα στην σύντομη διαδρομή τους μέσα στην ζωή. Η σοφία εδώ είναι και ένα αλλά και πολλά μαζί, έχει μέρη αλλά και δεν έχει όπως η σοφία στην πραγματικότητα. Το δάσος είναι άπειρο, αλλά ακόμα και αν ζούσαμε άπειρα θα ζούσαμε μέσα στην Σοφία αλλά δεν θα γινόμασταν οι ίδιοι πάνσοφοι, κάτι τέτοιο είναι αδύνατο. Μάλιστα οι περισσότεροι άνθρωποι που προσπαθούν να γίνουν πάνσοφοι καταλήγουν να καταστρέφουν την σοφία της δικής τους πλευράς, είναι σαν τον άνθρωπο που δεν του αρκεί να αγγίξει τα δέντρα. Αυτός ο άνθρωπος αποφασίζει να καταστρέψει το δέντρο και να πάρει την θέση του, έτσι καταλήγει να μην αγγίζει τα δέντρα και να μην περπατά μέσα στην Σοφία. Όμως για κάθε δέντρο υπάρχουν άπειρα αλλά που εκπροσωπούν τα ίδια πράγματα οπότε η σοφία δεν θα πεθάνει ποτέ, ο άνθρωπος θα πάψει να ζει πραγματικά όταν πάρει την θέση του κατεστραμμένου από τον ίδιο δέντρο. Η σοφία είναι ένα σύνολο όπως το δάσος, συγκεκριμένα ένα άπειρο σύνολο που όμως ο άνθρωπος μπορεί να αγγίξει και να περπατά μέσα του όμως ο ίδιος δεν μπορεί να γίνει πάνσοφος. Κάθε δέντρο εκπροσωπεί ένα επιμέρους κομμάτι της σοφίας, όπως κάθε στιγμή της ζωής εκπροσωπεί ένα κομμάτι της σοφίας. Η πραγματική ζωή και η σοφία συχνά μοιάζουν.

Πραγματικά κάθε στιγμή κρύβει σοφία, από την συζήτηση με έναν ανόητο άνθρωπο μέχρι την παρατήρηση των πτηνών.

Γνώση και αγνωσία, δίπολο, όχι δύο επιλογές.

Η σοφία όπως και η πνευματική ζωή δεν είναι ένα ζεύγος δύο επιλογών όπως ζωή και μη ζωη ή σοφία και μη σοφία, γνώση και αγνωσία. Κάποιος που βρίσκεται στο μονοπάτι ζει όπως και ο άνθρωπος που βρίσκεται κοντά στο δέντρο και έχει βγει από τον δρόμο ζει. Η ζωή και η σοφία είναι δύο δίπολα. Οι άνθρωποι συχνά πιστεύουν ότι σχεδόν όλα απαντώνται με ναι ή όχι, πιστεύουν ότι κάποιος γνωρίζει ή δεν γνωρίζει όμως στην πραγματικότητα κάποιος μπορεί να γνωρίζει και να μην γνωρίζει. Ας πάρουμε την γνώση ως σύνολο.

Φωτεινή: Ωραία

Λάιος: Ο άνθρωπος γνωρίζει τα πάντα;

Φωτεινή: Φυσικά και όχι

Λάιος: Άρα θα λέγανε ότι δεν γνωρίζει. Ο άνθρωπος δεν γνωρίζει τίποτα;

Φωτεινή: Και πάλι όχι

Λάιος: Άρα γνωρίζει. Σωστά;

Φωτεινή: Σωστά

Λάιος: Όμως πριν είπαμε ότι δεν γνωρίζει. Τι συμβαίνει;

Φωτεινή: Ο άνθρωπος και γνωρίζει και δεν γνωρίζει.

Λάιος: Πολύ σωστά.

Ας υποθέσουμε ότι το φανάρι είναι κόκκινο, ένας λέει ότι το φανάρι είναι πορτοκαλί ενώ ένας άλλος λέει ότι το φανάρι είναι πράσινο. Ποιος είναι πιο κοντά στην γνώση;

Φωτεινή: Αυτός που λέει ότι το φανάρι είναι πορτοκαλί

Λάιος: Γιατί;

Φωτεινή: Ίσως θα μπορούσες εσύ να απαντήσεις

Λάιος: Ο πρώτος είναι πιο κοντά στην γνώση γιατί το πορτοκαλί χρωματικά είναι πιο κοντά στο κόκκινο, γιατί η θέση του πορτοκαλί λαμπτήρα είναι πιο κοντά στην θέση του κόκκινου λαμπτήρα και γιατί ο πορτοκαλί φωτεινός σηματοδότης μας διατάζει να ήμαστε προσεκτικοί αλλά και να μειώσουμε ταχύτητα εν αντιθέσει με τον πράσινο που μας διατάζει να κινηθούμε φυσιολογικά. Ο άνθρωπος που λέει ότι ο φωτεινός σηματοδότης είναι πορτοκαλί δεν γνωρίζει αλλά ταυτόχρονα γνωρίζει, πλησιάζει την γνώση αλλά και την αγνωσία. Θυμάσαι τι είχε πει ο Δημήτρης ότι είναι το αντίθετο της γνώσης ;

Φωτεινή: Ναι, θυμάμαι. Ήμασταν στην Λοκρίδα όταν είχε πει πως το αντίθετο της γνώσης είναι να μην γνωρίζεις απολύτως τίποτα. Εσύ του είχες απαντήσει πως το αντίθετο της γνώσης είναι να πιστεύεις ότι ισχύουν τα αντίθετα από ότι ισχύουν.

Λάιος: Η απόλυτη αγνωσία δεν είναι η έλλειψη της γνώσης αλλά η ψευδής δοξασία, το να πιστεύεις ότι συμβαίνει το ακριβώς αντίθετο από αυτό που συμβαίνει.

Φωτεινή: Είναι όμως εφικτή η ψευδής δοξασία ;

Λάιος: Όχι, μπορούμε μόνο να την πλησιάσουμε και αυτό έχουμε αρχίσει να το αποδεικνύουμε και θα το αποδείξουμε πλήρως. Όπως όμως και η ψευδής δοξασία δεν είναι δυνατή, εξίσου αδύνατη είναι και η αληθής δοξασία. Το δίπολο γνώσης και αγνωσίας είναι άπειρο, η γνώση βρίσκεται στο συν άπειρο και η αγνωσία βρίσκεται στο μείον άπειρο ενώ η απόλυτη έλλειψη γνώσης και αγνωσίας βρίσκεται στο κέντρο, δηλαδή στο μηδέν.

Φωτεινή: Ποιοι βρίσκονται στο μηδέν;

Λάιος: Κάποιος θα μπορούσε να πει ότι οποιοδήποτε μη νοήμων οργανισμός βρίσκεται στο μηδέν και δεν γνωρίζει τίποτα αλλά ταυτόχρονα δεν πιστεύει τίποτα που να μην ισχύει. Όμως ακόμα και μη νοήμονες οργανισμοί έχουν γνώση, έστω και μικρή. Για παράδειγμα τα φυτά γνωρίζουν που βρίσκεται το πάνω και το κάτω ή ξέρουν πότε κάποιο ζώο τρώει τα φύλλα τους. Φυσικά αυτή η γνώση είναι σχετική καθώς βασίζεται στην αντίδραση που προκαλείτε από δράσεις, για παράδειγμα όταν ένα φυτό αναζητά τον ήλιο τότε μπορούμε να πούμε ότι γνωρίζει πως για αυτό ο ήλιος είναι απαραίτητος. Θα μπορούσαμε ακόμα να πούμε ότι τα φυτά είναι σαν ανάποδοι άνθρωποι αν σκεφτούμε ότι τα φύλλα και τα λεπτά κλαδιά είναι τα χέρια, τα γεννητικά όργανα είναι τα λουλούδια και το στόμα είναι οι ρίζες. Ουσιαστικά στο μηδέν βρίσκεται οτιδήποτε δεν είναι ζωντανό, οτιδήποτε είναι ζωντανό μπορεί να έχει έστω και μια εξαιρετικά περιορισμένη γνώση του περιβάλλοντος. Η γνώση και η αγνωσία είναι ένα άπειρο δίπολο όμως η θέση του κάθε ανθρώπου σε αυτό το δίπολο επηρεάζεται από την θέση του στο δίπολο της αλήθειας και των ψεμάτων όσον αφορά αυτά που πιστεύει αλλά επίσης και την θέση των όσων πιστεύει στο δίπολο την σημαντικότητας καθώς εξίσου σημαντικό είναι και το πόσο σημαντική είναι η επιμέρους γνώση που είτε έχει είτε δεν έχει είτε εν μέρει έχει ο άνθρωπος.

Φωτεινή: Καταλαβαίνω όμως τι συμβαίνει στην περίπτωση του ανθρώπου που υποκρίνεται τον πάνσοφο και παντογνώστη ;

Λάιος: Είπαμε ότι δεν μπορούμε να πούμε ψέματα οπότε αυτός ο άνθρωπος θα ισχυριστεί ότι ποτέ δεν λέει ψέματα άρα πάντα λέει αλήθεια όμως σύντομα θα αποδείξουμε ότι δεν μπορούμε να πούμε ούτε αλήθεια. Οι άνθρωποι μπορούν να πουν μόνο μερικές αλήθειες και μερικά ψέματα.

Φωτεινή: Νομίζω ότι ήρθε η ώρα να αναφερθούμε και στα άλλα είδη ψεμάτων όπου δεν μπορούν να ειπωθούν από τον άνθρωπο.

Λάιος: Συμφωνώ

Φωτεινή: Εμπρός λοιπόν

Διακοπή

Εκείνη την στιγμή ο συγγραφέας σταμάτησε να γράφει και κοίταξε γύρω του. Στο βάθος ακουγόταν η σειρήνα ενός περιπολικού. Κοίταξε την μαρμάρινη επιγραφή και διάβασε "IMP Caesar T Aelius". Ένα ασπρόμαυρο πτηνό κάθεται πάνω στην μαρμάρινη επιγραφή και αγναντεύει. Οι παπαγάλοι κραυγάζουν από την φωλιά τους ψηλά πάνω στο δέντρο.

Επιστροφή

Λάιος: Ναι, όπως είπαμε ο άνθρωπος δεν μπορεί να πει ούτε αλήθεια αλλά ούτε ψέματα. Αν τάχα πούμε ότι κάτι δεν υπάρχει δεν υπονοούμε ότι υπάρχει αφού μιλάμε για αυτό; Πώς είναι δυνατόν και λογικό να μιλάμε για κάτι που δεν υπάρχει;

Φωτεινή: Δεν είναι δυνατόν

Λάιος: Αυτό που λέμε πως δεν υπάρχει στην πραγματικότητα υπάρχει και αυτός που το φέρνει στην ύπαρξη είμαστε εμείς. Το δημιουργούμε στον κόσμο της σκέψης και της φαντασίας. Το ίδιο συμβαίνει και όταν λέμε κάτι που δεν συμβαίνει. Αν για παράδειγμα πούμε ότι ο Μέγας Αλέξανδρος ήταν Ρωμαίος αυτοκράτορας θα λέγαμε ψέματα γιατί αυτό δεν ισχύει, μήπως όμως ισχύει και δεν ισχύει ; Ξεκάθαρα στον φυσικό κόσμο και στο κόσμο του παρελθόντος δεν ισχύει όμως μήπως ισχύει κάπου αλλού;

Φωτεινή: Μπορείς να το εξηγήσεις;

Λάιος: Φυσικά. Όταν λέμε κάτι το σκεφτόμαστε έστω και για απειροελάχιστο χρόνο ώστε να συνθέσουμε αυτό που θέλουμε να πούμε.

Φωτεινή: Σωστά

Λάιος: Με το να σκεφτούμε οτιδήποτε κάθε στιγμή δημιουργούμε δύο ή και περισσότερους δρόμους από όπου μπορούμε να διέλθουμε. Όταν λέμε "εγώ" δημιουργούμε άπειρους διαδρόμους με βάση το τι μπορεί να ακολουθήσει το εγώ, για παράδειγμα ένας διάδρομος είναι το "είμαι" συνοδευόμενος από το "δεν είμαι" ή το "πρέπει" όπως και το "θέλω". Στις περισσότερες περιπτώσεις οι διάδρομοι είναι πολλοί αν όχι άπειροι. Κάθε διάδρομος αντιστοιχεί και σε έναν διαφορετικό κόσμο της σκέψης. Οπότε αφού ξέρουμε ότι όταν λέμε κάτι πρώτα το έχουμε σκεφτεί έστω και για απειροελάχιστο χρόνο ξέρουμε ότι μπορεί ότι λέμε να μην ισχύει στον φυσικό κόσμο αλλά σε κάθε περίπτωση ισχύει στον κόσμο της σκέψης. Υπάρχουν όμως και άλλοι τρόποι όπου το να πούμε ψέματα καθίσταται αδύνατο. Για να ερευνήσουμε έναν ακόμη τρόπο θα ήθελα την βοήθεια σας. Από τι είναι φτιαγμένα τα πάντα;

Φωτεινή: Από ύλη

Λάιος: Και από αντιύλη αλλ

ά θα περιορίσουμε την έρευνα μας στην ύλη για λόγους ευκολίας. Καλώς ;

Φωτεινή: Καλώς

Λάιος: Εφόσον τα πάντα είναι φτιαγμένα από ύλη οι άνθρωποι από τι είναι φτιαγμένοι ;

Φωτεινή: Από ύλη

Λάιος: Η ύλη επηρεάζει και επηρεάζεται μόνο από την ύλη. Σωστά;

Φωτεινή: Σωστά

Λάιος: Είναι δυνατόν κάτι που δεν είναι φτιαγμένο από ύλη και δεν υπάρχει να επηρεάσει την ύλη ;

Φωτεινή: Όχι, δεν είναι λογικό

Λάιος: Ο κόσμος της σκέψης ή καλύτερα οι κόσμοι της σκέψης και οι κόσμοι του παρελθόντος μας επηρεάζουν. Επηρεάζουν εμάς που είμαστε φτιαγμένοι από ύλη άρα καταλαβαίνουμε ότι υποχρεωτικά είναι και αυτοί φτιαγμένοι από ύλη και υπάρχουν καθώς κάτι που δεν υπάρχει δεν μπορεί να επηρεάσει κάτι που υπάρχει, βασικά δεν μπορεί να επηρεάσει τίποτα γιατί αυτό που δεν υπάρχει δεν μπορεί να επιδράσει ούτε σε αυτά που υπάρχουν αλλά ούτε σε αυτά που δεν υπάρχουν.

Φωτεινή: Κατανοητό, αλλά γιατί αναφέρεσαι σε κόσμους του παρελθόντος αντί για έναν κόσμο του παρελθόντος. ;

Λάιος: Γιατί το παρελθόν δεν είναι ενιαίο, αποτελείται από άπειρες στιγμές. Αν το παρελθόν ήταν ενιαίο όσα υπήρξαν στο ίδιο σημείο κατά διαφορετικές περιόδους θα αλληλοκαλύπτονταν. Είναι πολύ απλό, αν σε ένα σημείο το 1.700 π.Χ. υπήρχε ένα μικρό χωριό και πριν δέκα δευτερόλεπτα υπήρχε ένα αεροδρόμιο με βάση την θεωρία του ενιαίου παρελθόντος θα υπήρχε μέσα στο αεροδρόμιο ένα χωριό της εποχής του χαλκού. Πόσο λογικό σας φαίνεται πάνω στον διάδρομο απογείωσης να υπάρχει ένα μακρύ ξύλινο σπίτι όπου ζει μια μεγάλη οικογένεια ;

Φωτεινή: Καθόλου

Λάιος: Αλλά θα υπήρχε και ένα άλλο πρόβλημα, σε κάποια σημεία θα έπρεπε να επιλέξουμε αν θα υπήρχε ξύλο και πέτρες από τα σπίτια ή άσφαλτος από τον διάδρομο απογείωσης, οτιδήποτε και να επιλέγαμε δεν θα έβγαζε νόημα ως γενικότερη εικόνα. Το παρελθόν αποτελείται από άπειρους ξεχωριστούς κόσμους στους οποίους υπάρχει χώρος αλλά όχι χρόνος. Οι κόσμοι του παρελθόντος είναι παγωμένοι, απαλλαγμένοι από οποιαδήποτε κίνηση. Όπως υπάρχουν άπειροι αριθμοί από το ένα μέχρι και το μηδέν έτσι υπάρχουν άπειροι κόσμοι που αντιπροσωπεύουν κάθε στιγμή από το ένα δευτερόλεπτο πριν το παρών μέχρι και το παρόν. Το παρελθόν απλώνεται άπειρα πίσω από το παρών, κάθε κόσμος του παρελθόντος ήταν για ένα απειροελάχιστο διάστημα παρόν, δηλαδή πέρα από χώρο είχε και χρόνο. Αν πούμε ότι κάποιος λέει ότι ο Παρθενώνας δεν υπήρξε ποτέ αυτός ο άνθρωπος δεν θα έλεγε ψέματα;

Φωτεινή: Φυσικά και θα έλεγε

Λάιος: Και όμως δεν θα έλεγε ψέματα

Φωτεινή: Μα πως ;

Λάιος: Όπως ξέρουμε ο Παρθενώνας χτίστηκε στην Ακρόπολη των Αθηνών κατά την διάρκεια της Κλασικής περιόδου.

Φωτεινή: Σωστά

Λάιος: Κάποτε όμως δεν υπήρχε. Συγκεκριμένα στην εποχή του λίθου ή την εποχή του χαλκού δεν υπήρχε ο Παρθενώνας.

Φωτεινή: Και πάλι σωστά

Λάιος: Αφού οι κόσμοι του παρελθόντος παραμένουν αιώνια τότε πέρα από τον φυσικό κόσμο σε κάποιους κόσμους του παρελθόντος δεν υπήρχε ο Παρθενώνας. Οπότε βλέπουμε ότι ο Παρθενώνας υπάρχει στον φυσικό κόσμο του παρόντος αλλά ταυτόχρονα δεν υπάρχει σε κάποιους κόσμους του παρελθόντος έτσι βλέπουμε ότι ταυτόχρονα λέει αλήθεια και ψέματα. Ας το εξηγήσω καλύτερα.

Φωτεινή: Ναι, εξήγησε το.

Λάιος: Σε όλους τους κόσμους του παρελθόντος που εκπροσωπούν κάθε στιγμή από την αρχή του κόσμου μέχρι την ολοκλήρωση του Παρθενώνα το 432 π.Χ. δεν υπήρχε ο Παρθενώνας ενώ σε όλους τους κόσμους που εκπροσωπούν κάθε στιγμή από την ολοκλήρωση του Παρθενώνα μέχρι το σήμερα ο Παρθενώνας υπάρχει. Άρα όταν λέμε ότι ο Παρθενώνας δεν υπάρχει δεν λέμε ψέματα αλλά ούτε και αλήθεια, λέμε εν μέρει ψέματα. Κάποιος βέβαια θα μπορούσε να πει ότι λέμε εν μέρει αλήθεια γιατί σε περισσότερους κόσμους δεν υπήρχε ο Παρθενώνας παρά υπήρχε τότε όμως θα έσφαλε καθώς θα είχε ξεχάσει να υπολογίσει τον κόσμο των σημασιών.

Φωτεινή: Ποιος είναι ο κόσμος των σημασιών;

Λάιος: Ο κόσμος των σημασιών βρίσκεται πάνω από τον φυσικό κόσμο και κάτω από τον κόσμο των πνευμάτων. Αυτός ο κόσμος ορίζει την σημασία ορισμένων σημείων των άπειρων κόσμων του παρελθόντος. Δίχως αυτόν μεγαλύτερη σημασία θα είχαν απλά όσα ισχύουν σε περισσότερους κόσμους του παρελθόντος αλλά κάτι τέτοιο δεν ισχύει, έτσι αυτός ο κόσμος έρχεται σαν σταθεροποιητής και μας φέρνει πίσω σε ομαλό δρόμο. Πιο απλά είναι σαν κάποιος να πολλαπλασιάζει με το μηδέν κόμμα πέντε ή το ένα διαφόρους αριθμούς ανάλογα με την σημασία τους.

Φωτεινή: Μίλησε μου για τον κόσμο των πνευμάτων

Λάιος: Όπως είπαμε ο κόσμος των πνευμάτων βρίσκεται πάνω από τον κόσμο των σημασιών και τον φυσικό κόσμο. Δεν θα μπορέσουμε όμως να μιλήσουμε για τον κόσμο των πνευμάτων αν δεν ξεκαθαρίσουμε το πεδίο σχετικά με τους άλλους κόσμους. Υπάρχουν άπειροι κόσμοι γιατί ανάμεσα στους κόσμους που αναφέρουμε υπάρχουν μεταβατικοί κόσμοι καθώς αν οι κόσμοι ήταν κατασκευασμένοι σαν γενικά επίπεδα η όλη ύπαρξη θα βασιζόταν στην αδικία, ουσιαστικά κάθε σημείο είναι και ένα ξεχωριστό επίπεδο. Κάτω από τον φυσικό κόσμο υπάρχει ή καλύτερα υπάρχουν οι κόσμοι της φαντασίας και τις σκέψης. Η φαντασία και η σκέψη έχουν κοινά σημεία όμως έχουν και διάφορες, δεν είναι οι ίδιες ένα δίπολο αλλά σημεία ενός δίπολου. Κατά την σκέψη κάποιος ακούει μια φωνή, την φωνή του μυαλού του που πιθανότατα μοιάζει με την δική του φωνή αλλά όχι πάντα. Υπάρχουν όμως και περιπτώσεις που αυτή η φωνή μπορεί να είναι τόσο σιγανή που να μην μπορούμε να την ακούσουμε, για παράδειγμα πολλές φορές όταν μιλάμε δεν ακούμε αυτή την φωνή αλλά αυτή η φωνή υπάρχει καθώς οποιαδήποτε ομιλία απαιτεί σκέψη. Όσον αφορά τους δρόμους της σκέψης ακούμε την φωνή του μυαλού μας να μιλά μόνο για τον δρόμο της σκέψης που επιλέξαμε γιατί θα ήταν αδύνατο να καταλάβουμε ακόμα και την πιο απλή σκέψη αν ακούγαμε την φωνή του μυαλού να μιλά ταυτόχρονα για όλους τους άπειρους δρόμους. Φανταστείτε να ακούγονταν άπειρες φωνές ανθρώπων με την ίδια ένταση την ίδια στιγμή από την ίδια απόσταση από εσάς, θα μπορούσατε να καταλάβετε κάτι;

Φωτεινή: Όχι αλλά ακόμα και μια μόνο άλλη φωνή να άκουγα μαζί με την κυρία φωνή θα μπορούσε να με μπερδέψει. Έτσι νομίζω απαντάμε και στο γιατί δεν ακούγεται έστω κάποια άλλη φωνή με μικρότερη ένταση. Σκέφτομαι πως οι άνθρωποι θα προσπαθούσαν μάταια να καταλάβουν τι λέει η άλλη φωνή του μυαλού με αποτέλεσμα είτε να απογοητεύονται είτε να μπερδεύονται. Ήδη οι περισσότεροι άνθρωποι δεν είναι αρκετά μπερδεμένοι;

Λάιος: Θα πω ότι αλήθεια λέτε αν και αλήθεια δεν μπορεί ανθρώπου στόμα να πει. Ξέρετε όμως γιατί αποφάσισα να πω ότι λέτε αλήθεια ;

Φωτεινή: Γιατί;

Λάιος: Γιατί είναι λάθος να καταστρέψουμε την υπέροχη γλώσσα μας επειδή δεν πληροί τα κριτήρια για μιλήσουμε όπως θα μιλούσε ο θεός. Και είναι λάθος γιατί η γλώσσα μας είναι γλώσσα ανθρώπων και ταιριάζει πολύ σε αυτή την θέση όμως δεν μπορούμε να περιμένουμε ότι μια γλώσσα φτιαγμένη από ανθρώπους θα μπορούσε να συγκριθεί με την γλώσσα των θεών. Η γλώσσα εξυπηρετεί καλά τους ανθρώπους όχι όμως τους φιλοσόφους. Πιστεύω όμως ότι δεν θα άξιζε τον κόπο να δημιουργούνταν μια γλώσσα μόνο για φιλοσοφία γιατί θα ήταν σαν οι άνθρωποι να προσπαθήσουν να φτιάξουν κάτι για το οποίο δεν είναι πλασμένοι να έχουν, τελικά μια τέτοια γλώσσα θα ήταν κατώτερη των προσδοκιών και πιθανών να προκαλούσε περισσότερα προβλήματα από ότι λύσεις. Από την άλλη πλευρά σκέφτομαι αν θα ήταν κακό να δημιουργεί νέα προβλήματα καθώς και η φιλοσοφία αυτό κάνει, κάθε λύση φέρνει και νέα προβλήματα. Για παράδειγμα το ότι ανθρώπου στόμα δεν μπορεί να πει αλήθεια μήτε ψέμα δημιουργεί τις σκέψεις για το ποιανού το στόμα μπορεί να πει αλήθεια.

Φωτεινή: Ποιανού το στόμα μπορεί να πει αλήθεια;

Λάιος: Είναι νωρίς ακόμα για να στο απαντήσω, θα λάβεις την απάντηση αν συνεχίσεις με ακάθεκτη ορμή την έρευνα μαζί μου.

Φωτεινή: Θα συνεχίσω

Λάιος: Και καλά θα κάνετε, μπορεί οι δείκτες του ρολογιού να δείχνουν περασμένες μια αλλά πιστεύω ότι έχετε αρκετή δύναμη για να συνεχίσετε. Αρχίσαμε αργά γιατί η φιλοσοφική μελέτη απαιτεί ηρεμία, νωρίς είχαμε πολλές παρεμβολές. Πέρα από τον κόσμο της σκέψης υπάρχει και ο κόσμος της φαντασίας, είναι λογικό να φανταζόμαστε κάτι και αυτό να μην υπάρχει πουθενά αλλά και να επηρεαζόμαστε από κάτι που δεν υπάρχει ; Δεν είναι λογικό. Ο κόσμος της φαντασίας υπάρχει όπως και ο κόσμος της σκέψης. Έτσι εξηγείται πως μπορούμε να μιλήσουμε, να σκεφτούμε και να φανταστούμε κάτι που δεν υπάρχει. Όμως προσοχή, δεν υπάρχει πού ; Στον φυσικό κόσμο. Όμως που υπάρχει;

Φωτεινή: Στον κόσμο της σκέψης, της ομιλίας και της φαντασίας.

Λάιος: Όμως εμείς μιλάμε για τον κάθε κόσμο σαν να είναι ένας όμως αυτό το κάνουμε για λόγους απλούστευσης, στην πραγματικότητα υπάρχουν άπειροι κόσμοι σκέψης και φαντασίας όπως είναι άπειρες οι πολλές μα εξαιρετικά σύντομες στιγμές σκέψης και φαντασίας των δισεκατομμυρίων ανθρώπων που έζησαν και ζουν επάνω σε αυτή την σφαίρα που αποκαλούμε Γη. Δεν μου λέτε... Όλοι οι άνθρωποι είναι φτιαγμένοι από ύλη σωστά;

Φωτεινή: Ναι, δεν έχω γνωρίσει κανέναν άνθρωπο που να μην είναι φτιαγμένος από ύλη.

Λάιος: Ώστε οτιδήποτε και οποιονδήποτε δεν είναι φτιαγμένος από ύλη δεν μπορεί να είναι άνθρωπος.

Φωτεινή: Σωστά

Λάιος: Είναι δυνατόν κάτι που δεν είναι από ύλη να επηρεάσει και να επιδράσει στην ύλη; Δηλαδή μπορεί κάτι που δεν υπάρχει να αλλάξει κάτι που υπάρχει;

Φωτεινή: Όχι, δεν είναι δυνατόν

Λάιος: Ας επιστρέψουμε στους ανθρώπους. Επηρεάζονται οι άνθρωποι από την σκέψη και την φαντασία τους ;

Φωτεινή: Ναι, επηρεάζονται. Μπορεί κάποιος να σκεφτεί ότι πρέπει να τρώει φρούτα για να είναι υγιής και έτσι θα φάει ένα μύλο, τόσο αυτός που θα μετακινηθεί προς το φρούτο όσο και το μήλο που θα φαγωθεί είναι υλικά. Υλικά ίσων Ύλη.

Λάιος: Υπέροχα. Εφόσον η σκέψη επηρεάζει τον άνθρωπο που είναι φτιαγμένος από ύλη και ταυτόχρονα ότι επηρεάζει την ύλη είναι και αυτό ύλη τότε τι μπορούμε να πούμε ότι είναι η σκέψη;

Φωτεινή: Είναι ύλη. Μα όμως πως είναι δυνατόν να θεωρήσουμε την σκέψη ως κάτι υλικό;

Λάιος: Ξεχάσατε ότι είπαμε ότι η σκέψη αποτελείται από άπειρους κόσμους; Είπαμε ποτέ ότι αυτοί οι κόσμοι υπάρχουν μέσα στον φυσικό κόσμο ; Φυσικά και όχι γιατί οι κόσμοι της σκέψης και της φαντασίας είναι διαφορετικοί κόσμοι που βρίσκονται έξω από τον δικό μας κόσμο. Ωστόσο δεν είναι ανεξάρτητοι κόσμοι, εξαρτώνται από τον φυσικό κόσμο. Όμως και ο φυσικός κόσμος επηρεάζεται από τον κόσμο της σκέψης. Η δυάδα ανθρώπου και σκέψης είναι σαν την δυάδα γλύπτη και αγάλματος. Ο γλύπτης δημιουργεί το άγαλμα, δίχως γλύπτη δεν μπορεί να υπάρξει άγαλμα. Όμως μετά τι συμβαίνει;

Φωτεινή: Τι συμβαίνει;

Λάιος: Το άγαλμα επηρεάζει τον γλύπτη

Φωτεινή: Με ποιόν τρόπο;

Λάιος: Αν το άγαλμα είναι όμορφο δεν είναι πολύ πιθανό ο γλύπτης να είναι χαρούμενος;

Φωτεινή: Ναι

Λάιος: Αν ο γλύπτης ήταν δυστυχισμένος πριν την δημιουργία του αγάλματος και μετά την δημιουργία του αγάλματος ήταν χαρούμενος δεν θα λέγαμε ότι το άγαλμα επηρέασε τον γλύπτη;

Φωτεινή: Πως όχι; Θα το λέγαμε

Λάιος: Βλέπουμε ότι τα έργα μας μπορούν και μας επηρεάζουν. Νομίζω όμως ότι χαθήκαμε με τους λόγους και την νόηση μας.

Φωτεινή: Ναι αλλά θα ξαναβρούμε τον δρόμο μας

Λάιος: Οπότε έχουμε ανακαλύψει ότι τόσο οι κόσμοι της σκέψης όσο και οι κόσμοι του παρελθόντος υπάρχουν και επηρεάζουν το παρόν.

Φωτεινή: Σωστά

Λάιος: Νομίζω ότι αφού καλύψαμε το γιατί οι άνθρωποι δεν μπορούν να πουν ψέματα αλλά μόνο να τα πλησιάσουν ήρθε η ώρα να μιλήσουμε για την αλήθεια και γιατί οι άνθρωποι δεν μπορούν να πουν αλήθεια αλλά μόνο να την πλησιάσουν. Όλα τώρα θα είναι πιο εύκολα αφού έχουμε ήδη ανακαλύψει πολλά μέσα από την προηγούμενη έρευνα μας.

Φωτεινή: Τι είναι αλήθεια;

Λάιος: Αλήθεια είναι το πώς είχαν και έχουν τα πράγματα αλλά με τρόπο που να έχει νόημα.

Φωτεινή: Κάποιος άλλος θα μπορούσε να πει πως αλήθεια είναι μόνο το πώς έχουν τα πράγματα

Λάιος: Θα μπορούσε, πολλά θα μπορούσαν να πουν οι άλλοι αλλά αν έλεγε αυτό το πράγμα εμείς πολύ ορθά θα απαντούσαμε πως έχει σημασία και το πώς είχαν τα πράγματα στον παρελθόν ή καλύτερα το πώς έχουν τα πράγματα στους άπειρους κόσμους των παρελθόντων, των στιγμών που πέρασαν. Αν με βάση την άποψη που εξέφραζε ο φίλος μας που του δώσαμε το όνομα «κάποιος» εξετάζαμε το αν υπήρξε ο Αριστοτέλης θα καταλήγαμε στο ότι δεν υπήρξε ποτέ γιατί όπως έχουν τα πράγματα τώρα ο Αριστοτέλης δεν υπάρχει άρα θα λέγαμε πως δεν υπήρξε ποτέ, επίσης θα λέγαμε πως κανένας από τους δύο μας δεν υπήρξε παιδί. Γνωρίζετε όμως κάποιον άνδρα ή κάποια γυναίκα που να μην υπήρξε παιδί ;

Φωτεινή: Όχι, κάτι τέτοιο δεν είναι δυνατόν

Λάιος: Με αυτή σας την απάντηση μπορούμε να πάρουμε έναυσμα για να εξετάσουμε γιατί η αλήθεια βασίζεται στο πώς έχουν και είχαν τα πράγματα αλλά όχι και στο πώς θα έχουν τα πράγματα στο μέλλον.

Φωτεινή: Πως θα το εξετάσουμε;

Λάιος: Αν στο μέλλον υπάρξει κάποιος τρόπος οι άνθρωποι να γίνονται απευθείας από μωρά ενήλικες δίχως να μετατραπούν σε παιδιά δεν θα άλλαζε η αλήθεια;

Φωτεινή: Θα άλλαζε μόνο όμως αν βρισκόμασταν στο μέλλον. Από ότι καταλαβαίνω θες να πεις ότι στο παρόν η αλήθεια επηρεάζεται μόνο από το παρόν και το παρελθόν.

Λάιος: Πολύ σωστά, γιατί όταν το μέλλον γίνει παρόν τότε ναι η αλήθεια θα αλλάξει αλλά και πάλι θα επηρέαζε από το παρόν και το παρελθόν. Αφού ξεκαθαρίσαμε αυτό το κομμάτι της αλήθειας ας προσπαθήσουμε να βελτιώσουμε τον ορισμό που της δώσαμε. Αν η αλήθεια είναι μόνο αυτά που ισχύουν τώρα και αυτά που ίσχυαν κατά το παρελθόν τότε ποιο θα ήταν πιο ισχυρό ; Το παρόν ή το παρελθόν ;

Φωτεινή: Το παρόν

Λάιος: Γιατί ;

Φωτεινή: Επειδή αυτά που συνέβησαν έχουν περάσει και δεν έχουν ισχύ πια

Λάιος: Είναι κατανοητό αλλά αν σας ρωτούσαν σχετικά με το αν η Αθήνα ήταν πάντα ίδια τι θα απαντούσατε ;

Φωτεινή: Θα απαντούσα πως η Αθήνα δεν ήταν πάντα ίδια γιατί αλλάζει κάθε στιγμή που περνά

Λάιος: Ναι αλλά με βάση αυτά που είπατε σημασία θα είχε μόνο η Αθήνα του παρόντος άρα θα λέγαμε ότι ήταν πάντα ίδια γιατί η Αθήνα του παρόντος δεν μπορεί ποτέ να είναι διαφορετική από τον εαυτό της. Μπορεί ;

Φωτεινή: Όχι

Λάιος: Οπότε που καταλήγουμε ;

Φωτεινή: Στο ότι σημασία έχει και το παρελθόν

Λάιος: Πολύ σωστά καθώς η σοφή αλήθεια δεν θα μπορούσε να ξέχνα και να αφήνει το παρελθόν όπως οι ανόητοι που ποτέ δεν μελετούν τα όσα με κόπο έμαθαν οι παλιοί. Δεν είναι αλήθεια κρίμα το να ξεχνούμε αυτά που ανακαλύφθηκαν κατά το παρελθόν;

Φωτεινή: Είναι όντως κρίμα και άδικο για όσους αφιέρωσαν την ζωή τους στο να μάθουν και να διδάξουν αυτά που έμαθαν στον διάβα του χρόνου αιώνες πριν εμείς οι δύο πάρουμε την πρώτη μας ανάσα, αιώνες πριν τον πρώτο χτύπο της καρδιάς μας.

Λάιος: Η γνώση του παρελθόντος και η μνήμη των όσων έχουν συμβεί είναι απαραίτητα συστατικά της αλήθειας. Αλήθεια δίχως μνήμη δεν υπάρχει καθώς τότε θα αποτελούνταν μόνο από το παρόν, δεν θα ήταν τίποτα λιγότερο και τίποτα περισσότερο από την αντανάκλαση του παρόντος. Στην περίπτωση που εξετάσαμε είχε μεγαλύτερη σημασία μια περίοδος του παρελθόντος από ότι το παρόν. Σωστά ;

Φωτεινή: Σωστά

Λάιος:

Όμως αυτό συμβαίνει πάντα ;

Φωτεινή: Όχι γιατί πολλές φορές αναζητούμε το τελικό αποτέλεσμα και το τι έχει προκύψει από όλα όσα έχουν συμβεί στο παρελθόν.

Λάιος: Χάνει όμως ποτέ πλήρως την ισχύ του το παρελθόν ή καλύτερα οι κόσμοι των στιγμών του παρελθόντος ;

Φωτεινή: Στην αλήθεια όπως την μελετούν οι άνθρωποι μπορεί να συμβεί κάτι τέτοιο όμως στην χρυσή αλήθεια όπως την μελετούν οι θεοί και τα πνεύματα δεν μπορεί να συμβεί κάτι τέτοιο. Η χρυσή αλήθεια, η αλήθεια στην οποία αναφερόμαστε είναι η αλήθεια των άπειρων. Αυτά τα άπειρα μπορεί να είναι άπειρα μεγάλα σε μέγεθος ή σε πλήθος ή ακόμα μπορεί να είναι άπειρα μικρά.

Λάιος: Άριστα, το παρελθόν ή το παρόν ανάλογα την περίσταση - περίπτωση μπορεί να έχουν άπειρα μικρή επίδραση ή άπειρα μεγάλη επίδραση. Όταν το παρελθόν έχει άπειρα μεγάλη επίδραση τότε το παρόν έχει άπειρα μικρή επίδραση και το αντίθετο. Ωστόσο το παρελθόν και το παρόν να αγγίζουν τα δύο αντίθετα άπειρα είναι ακραίο και σπάνιο. Όταν όμως αναφερόμαστε στα δύο άπειρα δεν μελετάμε τα άπειρα του συν και του πλην αλλά στα πιο σημαντικά άπειρα της απόλυτης ύπαρξης και της απόλυτης μη ύπαρξης. Αυτά τα ξεχωριστά άπειρα της φιλοσοφίας και της φιλοσοφικής φυσικής είναι πολύ πιο σημαντικά για εμάς από ότι τα δύο συνηθισμένα άπειρα των μαθηματικών. Δυστυχώς όμως δεν έχει υπάρξει η απαιτούμενη προσοχή στην σημαντικότητα των φιλοσοφικών άπειρων έτσι θα αναγκαστούμε να προστρέξουμε στην επιστήμη της στατιστικής.

Φωτεινή: Συνέχισε

Λάιος: Αν πάρουμε την κανονική κατανομή θα δούμε ότι η χρήση των άπειρων δεν βρίσκεται στην κορυφή της καμπύλης όπου βρίσκονται τα περισσότερα στοιχεία που αντιπροσωπεύουν της περίπτωσης που εξετάζει η αλήθεια. Έτσι αναλογούν μόνο σε μια εξαιρετικά μικρή μειοψηφία που όμως παραμένει σημαντική αν θέλουμε να φτάσουμε όσο πιο κοντά μπορούμε στην αλήθεια με τις περιορισμένες δυνάμεις μας, χρησιμοποιούμε δηλαδή τις δυνάμεις μας στο έπακρο. Αν όμως από τον ορισμό μας λείπει η αξιολόγηση που καταλήγει στην δημιουργία νοήματος τότε ο ορισμός μας δεν είναι ολοκληρωμένος. Τα μάτια μου αρχίζουν να κλείνουν όμως θα συνεχίσω. Ας δούμε τώρα γιατί δεν μπορούμε να πούμε αλήθεια. Παίρνοντας αυτά που μάθαμε ερευνώντας τα ψέματα μπορούμε να πούμε ότι όταν λέμε αλήθεια λέμε ταυτόχρονα και ψέματα καθώς ο λόγος και η σκέψη που προηγήθηκε ανοίγει άπειρους δρόμους που κάποιοι από αυτούς περιέχουν ψέματα και ανακρίβειες. Από την άλλη πλευρά όταν μιλάμε για το πώς έχουν τα πράγματα λέμε εν μέρει ψέματα γιατί υποκρινόμαστε ότι αυτά που συνέβησαν στο παρελθόν δεν υπάρχουν και ότι χάθηκαν αλλά αυτά όχι μόνο δεν χάθηκαν αλλά υπάρχουν αιώνια σε ξεχωριστούς κόσμους όπου ο χρόνος δεν ρέει και το μόνο που υπάρχει είναι ύλη.

Φωτεινή: Μια σκέψη μου περνά από το μυαλό όμως φοβάμαι πως ίσως καταστρέψω τα όσα χτίσαμε.

Λάιος: Αν όσα είπαμε δεν είναι γερά χτισμένα και μπορεί να καταστραφούν ας καταστραφούν μπορεί όμως να γίνει το αντίθετο, αντί να καταστρέψεις όλα αυτά που χτίσαμε με την νόηση μας να τα κάνεις ακόμα πιο ισχυρά αν βρούμε κάποια αδυναμία τους και την μετατρέψουμε σε δυνατό τους σημείο. Εμπρός λοιπόν, μην κρατάς την σκέψη σου για τον εαυτό σου.

Φωτεινή: Δεν θα μπορούσα να διστάσω μετά την προτροπή σου. Αυτό που με απασχολεί είναι η κατάσταση των ζωντανών πλασμάτων και της κίνησης στους κόσμους των παρελθόντων.

«Ω αλήθεια που στην ύπαρξη με οδηγείς»

Λάιος: Όμορφα, μόνη σας θα δώσετε την λύση σε αυτό που σας απασχολεί, ελπίζω μόνο να είμαι καλός καθοδηγητής. Στους κόσμους των παρελθόντων τι υπάρχει ;

Φωτεινή: Χώρος όμως όχι χρόνος

Λάιος: Και αν έχω καταλάβει σωστά αυτό που σας προβληματίζει είναι το πώς υπάρχουν ζωντανοί οργανισμοί και πως απεικονίζεται η κίνηση στους κόσμους των παρελθόντων. Δηλαδή πως απεικονίζονται αυτά που υπάρχουν σε έναν κόσμο με χρόνο και χώρο σε έναν κόσμο που έχει μόνο χώρο. Σωστά;

Φωτεινή: Σωστά, πρέπει να κατανοήσουμε το πώς οι ζωντανοί οργανισμοί παραμένουν ζωντανοί σε έναν κόσμο δίχως την παραμικρή κίνηση καθώς δεν μπορεί να υπάρξει κίνηση δίχως την ροή του χρόνου.

Λάιος: Κατανοητό, πείτε μου όμως μπορεί να υπάρξει ζωή δίχως κίνηση;

Φωτεινή: Δεν γνωρίζω

Λάιος: Μπορείτε να μου πείτε κάτι που κάνουν όλοι οι ζωντανοί οργανισμοί ;

Φωτεινή: Τρώνε

Λάιος: Οι άνθρωποι πως τρώνε την τροφή τους για να παραμείνουν ζωντανοί ;

Φωτεινή: Τοποθετώντας την τροφή τους στο στόμα τους έπειτα χρησιμοποιώντας τα δόντια τους για να κόψουν την τροφή τους σε μικρά κομμάτια

Λάιος: Υπάρχει άλλος τρόπος οι άνθρωποι να καταναλώσουν σημαντικές ουσίες για τον οργανισμό που όμως να μην απαιτεί κίνηση ;

Φωτεινή: Ναι, με το να έχουν τρυπήσει κάποια φλέβα τους.

Λάιος: Μήπως όμως και πάλι απαιτείται κίνηση; Αυτές οι ουσίες δεν είναι αρχικά έξω από το σώμα ;

Φωτεινή: Ναι, είναι έξω από το σώμα.

Λάιος: Πολύ σωστά καθώς αν ήταν ήδη μέσα στο σώμα δεν θα απαιτούνταν κάποια είσοδος. Αφού όμως καταναλωθούν από εμάς δεν θα είναι μέσα στο σώμα μας ;

Φωτεινή: Θα είναι

Λάιος: Αφού πρώτα ήταν έξω από το σώμα μας και μετά ήταν μέσα στο σώμα μας βλέπουμε ότι ξανά έχουμε κίνηση. Βέβαια ακόμα και στην δεύτερη περίπτωση να μην είχαμε κίνηση θα δημιουργούνταν το ζήτημα της ύπαρξης των ανθρώπων της πρώτης κατηγορίας στον κόσμο δίχως χρόνο και κίνηση.

Φωτεινή: Φαίνεται πως φτάσαμε σε φιλοσοφικό αδιέξοδο, αυτό ακριβώς ήταν το αντικείμενο του φόβου μου.

Λάιος: Και όμως δεν φτάσαμε σε αδιέξοδο αλλά απλά δεν βλέπουμε τον υπόλοιπο δρόμο γιατί ένα λάθος που κάναμε μας τυφλώνει. Απλούστατα υποθέσαμε πως ότι συμβαίνει στον φυσικό κόσμο συμβαίνει και στους παγωμένους κόσμους των περασμένων στιγμών. Όταν ο χρόνος δεν κυλά ο άνθρωπος δεν μπορεί να τραφεί γιατί απλούστατα δεν το χρειάζεται.

Φωτεινή: Μα πως δεν το χρειάζεται;

Λάιος: Το φαγητό μας δίνει ενέργεια. Σωστά ;

Φωτεινή: Σωστά

Λάιος: Πως όμως καταναλώνουμε ενέργεια ;

Φωτεινή: Με το να κινούμαστε με οποιονδήποτε τρόπο ακόμα και αν απλά περνούμε ανάσα.

Λάιο: Άρα όταν δεν κινούμαστε απολύτως καθόλου τότε δεν καταναλώνουμε ενέργεια

Φωτεινή: Όντως

Λάιος: Ποτέ δεν κινείται τίποτα ;

Φωτεινή: Όταν δεν υπάρχει καμία κίνηση

Λάιος: Ναι, μα ποτέ δεν υπάρχει καμία κίνηση ;

Φωτεινή: Όταν δεν υπάρχει τίποτα απολύτως

Λάιος: Και σε ποια άλλη περίπτωση ;

Φωτεινή: Θεωρώ πως δεν υπάρχει άλλη περίπτωση

Λάιος: Και όμως υπάρχει αν και στην πρώτη περίπτωση τίποτα απολύτως δεν ισχύει απόλυτα αλλά ας το αφήσουμε προς το παρόν στην άκρη και ας ψάξουμε να βρούμε την άλλη περίπτωση. Όταν βλέπεις κάποιον μετά από πολύ καιρό και όλα έχουν μείνει ίδια δεν λες ότι όλα είναι "σαν να μην πέρασε μια μέρα" ;

Φωτεινή: Έτσι λέω

Λάιος: Η μέρα ποιου πράγματος είναι μονάδα μέτρησης;

Φωτεινή: Του χρόνου αν σκέφτομαι ορθά

Λάιος: Ορθά σκέφτεστε. Είπαμε ότι όταν τίποτα δεν αλλάζει λέμε ότι δεν πέρασε ούτε μέρα που είναι μονάδα μέτρησης του χρόνου.

Φωτεινή: Συνέχισε

Λάιος: Που δεν κυλάει ο χρόνος ;

Φωτεινή: Στους κόσμους των στιγμών του παρελθόντος

Λάιος: Και τι ξέρουμε ότι συμβαίνει όταν δεν κυλά ο χρόνος;

Φωτεινή: Δεν περνά καμία μέρα

Λάιος: Ας συνεχίσουμε την ανάποδη ροή μας. Δεν είπαμε ότι τίποτα δεν αλλάζει και δεν κινείται όταν δεν περνά καμία μέρα ;

Φωτεινή: Πως... Είπαμε

Λάιος: Και όταν δεν κινείται τίποτα δεν καταναλώνουμε ενέργεια άρα παραμένουμε ζωντανοί. Βλέπουμε ότι με την μελέτη μας κατακτήσαμε μια νέα γνώση, ότι ζωντανό υπήρξε παραμένει αιώνια ζωντανό στους κόσμους των παρελθόντων.

Φωτεινή: Χαίρομαι που μετράς και τις δικές μου προσπάθειες

Λάιος: Όμως τώρα γεννάται ένα νέο ερώτημα

Φωτεινή: Ποιο ερώτημα;

Λάιος: Το μέγα ερώτημα του ποτέ ζούμε περισσότερο πραγματικά και το κατά πόσο τα υλικά από τα οποία ήμαστε φτιαγμένοι έχουν κάποιο ρόλο στην ζωή μας.

Φωτεινή: Όμως τα υλικά δεν καθορίζουν το αντικείμενο ;

Λάιος: Ίσως αλλά όχι πάντα

Φωτεινή: Πως έτσι ;

Λάιος: Το ξύλινο τραπέζι μπροστά μας είναι φτιαγμένο από ξύλο

Φωτεινή: Και για αυτό τον λόγο το αποκαλούμε ξύλινο τραπέζι

Λάιος: Αν όμως ήταν φτιαγμένο από μέταλο θα έπαυε να είναι αυτό πού είναι ;

Φωτεινή: Δεν θα ήταν πια ξύλινο τραπέζι

Λάιος: Θα έπαυε όμως να είναι τραπέζι ενώ θα εξυπηρετούσε τους ίδιους σκοπούς ;

Φωτεινή: Όχι εκτός και αν σκοπός του ήταν να καεί στην φωτιά

Λάιος: Σωστά, αν σκοπός του ήταν να καεί στην φωτιά τότε θα έπαυε να είναι αυτό που ήταν όμως αν είχε άλλο σκοπό δεν θα έπαυε. Άρα τι έκανε την αλλαγή το νέο υλικό μόνο του ή το νέο υλικό ακολουθούμενο από τον παλιό σκοπό ;

Φωτεινή: Το δεύτερο

Λάιος: Άρα δεν ήμαστε μόνο τα υλικά από τα οποία ήμαστε φτιαγμένοι

Φωτεινή: Δεν ήμαστε

Λάιος: Αλλά υπάρχει κάτι άλλο πέρα από τα υλικά που είναι ουσιαστικά ύλη;

Φωτεινή: Ο πνευματικός κόσμος

Λάιος: Και από τι αποτελείται ο πνευματικός κόσμος

Φωτεινή: Από τις ιδέες, τις σκέψεις, τις θεωρίες, τις αναμνήσεις, τα θεωρήματα, τις αξίες και άλλα παρόμοια

Λάιος: Μα δεν είπαμε πως κάθε ένα από τα πνευματικά κομμάτια βρίσκεται και σε πολλούς ή ορθότερα σε άπειρους και διάφορους κόσμους;

Φωτεινή: Πως... Το είπαμε αλλά τότε ποια η διαφορά του κόσμου των πνευμάτων και των ιδεών από τον φυσικό κόσμο ;

Λάιος: Σε αυτό το σημείο φτάνουμε άλλη μια φορά εξαιτίας των ατελειών των ανθρωπίνων γλωσσών. Οι γλώσσες και οι άνθρωποι θεωρούν τον πνευματικό κόσμο και την ύλη ως δύο αντίθετα πράγματα, ως πράγματα που δεν μπορούν ποτέ να συνδυαστούν. Όμως αφού όλα τα πνευματικά πράγματα είναι φτιαγμένα από ανώτερα υλικά από αυτό έχουμε το «είναι αναγκαστικά φτιαγμένα από ύλη».

Ω τι τρομερό ;

Φωτεινή: Τι συνέβη;

Λάιος: Ο μυστηριώδης δρόμος της φιλοσοφίας μας έφερε στο πιο διχαστικό σημείο της ανθρώπινης νόησης.

Φωτεινή: Και ποιο είναι αυτό ;

Λάιος: Ο διχασμός ανάμεσα στους υποστηρικτές της ύλης και τους υποστηρικτών του πνευματικού κόσμου.

Φωτεινή: Όντως είναι ένα τρομερό ζήτημα.

Λάιος: Παρατηρώ όμως ότι όλες οι μεγάλες σύγχρονες οικονομικές θεωρίες είναι βαθιά επηρεασμένες από τον υλισμό. Τόσο ο καπιταλισμός όσο ο κομμουνισμός όσο και ο σοσιαλισμός φτιάχτηκαν από υλιστικά μυαλά. Αντίθετα στην αρχαιότητα ο πνευματισμός ήταν συνήθως κυρίαρχος. Μήπως οι εποχές έλκουν η κάθε μία είτε τον πνευματισμό είτε τον υλισμό ; Ίσως στο παρόν να ταιριάζει ο υλισμός. Θα μπορούσα να πω ότι σχεδόν με θλίβει το γεγονός ότι η λαμπρή και άξια μάχη μεταξύ φιλοσόφων που υποστηρίζουν από την μια μεριά τον υλισμό και από την άλλη μεριά τον πνευματισμό μεταφέρθηκε κατακρεουργημένος ως διαμάχη μεταξύ κυνηγών του χρήματος και εχθρών του χρήματος στον απλό κόσμο.

Καθώς ο Λάιος μιλούσε είχαν ήδη φτάσει μπροστά στην στοά του Αττάλου, οι δύο νεαροί άνδρες κοιτούσαν τα λευκά γλυπτά όσο η διήγηση του διαλόγου συνέχιζε. Ήταν τέλη Δεκεμβρίου και ο αέρας που χτυπούσε το πρόσωπο τους έμοιαζε να τους εκδικούνταν για κάποια παλιά αδικία που δεν ήταν δυνατόν να ξεχαστεί. Το βλέμμα του Λάιου περνούσε από γλυπτό σε γλυπτό καθώς προσπαθούσε να θυμηθεί κάθε ερώτηση και κάθε απάντηση. Ο λαιμός του είχε αρχίσει να στεγνώνει και έτσι έσκυψε για να πιει νερό από την όμορφη βρύση από όπου έτρεχε το παγωμένο νερό. Ο Τάγος όντας ο διάδοχός του θρόνου στην νέα ρωμαϊκή αυτοκρατορία φορούσε έναν κόκκινο τήβεννο που κάλυπτε το νεανικό του σώμα. Η Ελλάδα ήταν ήδη μέρος της νέας ρωμαϊκής αυτοκρατορίας από την τελευταία δεκαετία του εικοστού αιώνα. Ο πατέρας του βρισκόταν στην εξουσία από το 2002 όταν βγήκε κυρίαρχος από τον πρώτο γενικευμένο εμφύλιο πόλεμο της αυτοκρατορίας. Πίσω από τα σκούρα σύννεφα μπορούσε κανείς να διακρίνει με δυσκολία τον ήλιο που βασίλευε στο απέραντο κενό του σύμπαντος, πόσο μάλλον στην ζωή που θρέφει παντού απάνω σε τούτον εδώ τον μικ

ρό πλανήτη με το μεγάλο πνευματικό ανάστημα. Κάθισαν κάτω από μια ελιά που ήταν διακοσμημένη με τους όμορφους καρπούς της, κανείς δεν είχε μπει στον κόπο τους μαζέψει.

Ποιος να ήξερε τι περνούσε από το μυαλό του Τάγου όσο άκουγε τον Λάιο να του περιγράφει τον διάλογο ;

Θα μπορούσε ανά πάσα στιγμή να αρχίσει να βρέχει αλλά συνέχισαν να περπατούν μπροστά από την Στοά του Αττάλου. Ο συρμός του ηλεκτρικού περνούσε αλλά ήταν αρκετά μακριά ώστε να μην μπορούν να ακούσουν το τρίξιμο από την επαφή των βαγονιών με τις ράγες. Το χώμα ήταν βρεγμένο, δεν σηκώνονταν πια η σκόνη που θα έβλεπε κανείς το καλοκαίρι. Οι εργάτες μετακινούσαν ένα αγγείο που είχε βρεθεί από τους αρχαιολόγους εκεί κοντά. Άλλοι δύο άντρες μιλούσαν για την φετινή παραγωγή λαδιού, η παραγωγή λαδιού είχε πια τελειώσει. Δεν είναι εντυπωσιακό το ότι επί πάνω από 4.000 χρόνια οι Έλληνες μαζεύουν κάθε χρονιά τους καρπούς του πιο ιστορικού δέντρου για όλη την Μεσόγειο, της ελιάς ; Ακόμα και ο τρόπος μαζέματος παραμένει ο ίδιος, στην μεγάλη πλειοψηφία χρησιμοποιείται η παραδοσιακή μέθοδος της ράβδου. Πως λοιπόν να μην είμαστε δεμένοι με το παρελθόν ; Πως να μην κρατάμε σφιχτά τις μνήμες του πνεύματος που ρέει από γενιά σε γενιά ; Πως θα μπορούσαμε να αγνοήσουμε την σημασία του παλιού ; Κάτι τέτοιο δεν θα ήταν σαν να καταστρέφαμε κάθε βιβλίο ; Η προσπάθεια καταστροφής του παρελθόντος είναι η μεγαλύτερη μορφή αυταρχισμού, όπως τα αυταρχικά κράτη συνηθίζουν να καίνε τα βιβλία που είναι απέναντι στην ιδεολογία που κρατά τα σκήπτρα ή στην ιδεολογία που έχει κατακτήσει τις μάζες. Το παρελθόν καταστρέφεται είτε μετά τον αυταρχισμό της μάζας είτε από τον αυταρχισμό των ανδρών στην κορυφή της πυραμίδας.

Λάιος: Οι μεν υλιστές θα προσπαθήσουν να μας πείσουν λέγοντας μας ότι αφού οι ιδέες και ο πνευματικός κόσμος αποτελούνται από ανώτερα υλικά όλα είναι ύλη. Οι δε πνευματιστές θα μας πουν το αντίθετο, ότι όλα αποτελούνται από πνεύματα και ιδέες καθώς η γνωστή μας ύλη είναι κατώτερες ιδέες.

Φωτεινή: Εσύ όμως τι πιστεύεις ; Τι ισχύει ;

Λάιος: Εδώ βρίσκεται η μεγάλη δυσκολία. Επιφανειακά το ζήτημα τοποθετείται στο αν το χαμηλό είναι το χαμηλό μέρος του υψηλού ή το υψηλό είναι το υψηλό μέρος του χαμηλού. Για να αποφύγουμε αυτή την διχογνωμία θα εισάγουμε τον όρο "υπαρκτό" δηλαδή αυτό που υπάρχει. Αυτός ο όρος εξυπηρετεί τέλεια τόσο τον υλικό κόσμο όσο και τον κόσμο των ιδεών καθώς και τα δύο υπάρχουν έτσι ενώνονται από αυτό το γεγονός. Κοιτάζοντας το μέρος που αφορά την ύπαρξη μπορούμε να βγάλουμε από το κάδρο το πρόβλημα του ορισμού, τουλάχιστον προσωρινά.

Φωτεινή: Τι έχουμε ανακαλύψει;

Λάιος: Έχουμε ανακαλύψει ότι ανθρώπου στόμα ούτε αλήθεια αλλά ούτε και ψέματα μπορεί να πει και ότι οι ιδέες και ο πνευματικός κόσμος υπάρχουν πραγματικά.

Φωτεινή: Ξέχασες την πρόσφατη ανακάλυψη μας, ότι οι άνθρωποι και το παρελθόν ζουν αιώνια μέσα στον χρόνο. Άπειρες παγωμένες στιγμές βρίσκονται απλωμένες μέσα στον μακρύ ποτάμι του χρόνου, σαν βράχια ανάμεσα στα νερά που ποταμού ξεχωρίζουν και επηρεάζουν την ροή. Όπως οι βράχοι επηρεάζουν την ροή έτσι και οι άπειρες στιγμές επηρεάζουν το παρόν όμως ποτέ δεν το καθορίζουν, δεν είναι ο καθοριστικός παράγοντας καθώς θα είχαμε μια δικτατορία του παρελθόντος σε έναν κόσμο του παρόντος με ψυχές που σχεδόν ζουν στο μέλλον. Στην πραγματικότητα μόνο το παρόν είναι ενεργό καθώς το παρελθόν έχει περάσει και πια παγωμένο στέκεται πίσω μας ενώ το μέλλον επίσης παγωμένο στέκεται μπροστά μας καθώς δεν έχει έρθει ακόμα στην ζωή.

Λάιος: Όμως σε ποια ζωή αναφέρεστε ; Αν δεν κάνω λάθος αναφερόσαστε στην συνολική ζωή που υπάρχει όταν ο χρόνος ρέει. Πολύ σας θαυμάζω για το όμορφο παράδειγμα που δώσατε, όντως οι στιγμές που επιβιώνουν αιώνια είναι σαν τους βράχους ανάμεσα στα νερά του ποταμού. Πρέπει να είναι κάποιος άγριος ποταμός, κάποιος ασταμάτητος ποταμός που κάθε εμπόδιο μπορεί είτε ρέοντας από το πλάι είτε παρασέρνοντας το να συνεχίσει την ροή του ακατάπαυστα.

Ο συγγραφέας βρισκόταν στην Λοκρίδα, η γάτα επί ώρα τριβόταν στα πόδια του όσο αυτός κοίταζε την γαλάζια θάλασσα. Τα φύλλα από τα δέντρα είχαν πέσει, Δεκέμβριος πια, ο χειμώνας είχε αρχίσει αλλά ο γλυκός καιρός της Ελλάδας δεν άφηνε το κρύο να έρθει. Ήταν η μέρα των Χριστουγέννων, μια ζεστή μέρα με καθαρό ουρανό. Η άπνοια συνοδευόταν από την ηρεμία της θάλασσας, ένιωθε κανείς πως υπήρχε απόλυτη ησυχία. Τα φύλλα είχαν καλύψει την πρασινάδα του εδάφους. Στην σκιά υπήρχε ψυχρά μα κάτω από χρυσές ακτίνες του ήλιου το σώμα γλυκαινόταν.

Λάιος: Βλέπεις Ιούλιε ότι εκείνη την στιγμή βρισκόμασταν ένα βήμα μακριά από τον ύπνο μα συνεχίσαμε. Μέσα μου ένιωθα πως ο νόμος της αιωνιότητας είχε πολλά ακόμα να μας αποκαλύψει, δεν έπρεπε λοιπόν να εγκαταλείψουμε την φιλοσοφική σκέψη τόσο γρήγορα. Υπήρχε ένα ζήτημα, αφού είχαμε φτάσει σε συμπεράσματα τι θα έπρεπε με αρετή να ερευνήσουμε ; Από το μυαλό μου πέρασε η ιδέα να μελετήσουμε την ομιλία μα η νόηση μου με απέτρεψε. Εκείνη την στιγμή ήξερα πως θα έπρεπε να συνεχίσουμε την έρευνα της αλήθειας ακόμα και αν είχαμε φτάσει σε συμπεράσματα, πολλά ακόμα είχαν μείνει στο σκοτάδι και τα μάτια μας όντας συνηθισμένα στο φως αδυνατούσαν να τα δουν. Ήταν αργά αλλά είχα ιερό χρέος απέναντι στην λογική και την φιλοσοφία να συνεχίσω, το ίδιο χρέος έχεις και εσύ για να σκεφτείς με τις δικές σου δυνάμεις αυτά που θα ακούσεις. Ο πατέρας σου σίγουρα θα είναι χαρούμενος που σου αποκαλύπτω τον φιλοσοφικό διάλογο που είχα με την Φωτεινή. Καθώς όμως βρισκόμαστε εδώ μπορεί ο Νάρκισσος να έρθει να μας μιλήσει καθώς ξέρει ότι βρισκόμαστε εδώ, δύσκολο κρίνω να τον απομακρύνει κάποιος δίχως περιπλοκές. Όσο πιο ισχυρός είσαι εσύ και η οικογένεια σου τόσο πιο συχνά θα σε καταδιώκει για να επωφεληθεί από εσένα εις βάρος της πνευματικής σου υγείας, μην ξεχνάς πως την αρχαία αυτή τέχνη έμαθε από τον πατέρα του που από απλός σύμβουλος του υπάτου Θεόδωρου κατάφερε να αναδειχθεί ο ίδιος σε ύπατο αφού πρώτα συκοφάντησε τον Θεόδωρο. Η αλήθεια είναι κάτι το ανώτερο, εγώ και οι όμοιοι μου δεν βλέπουν την αλήθεια όπως την βλέπει ο κοινός άνθρωπος παρά το ότι είμαι ο ίδιος ένας κοινός θνητός. Η αλήθεια δεν περιορίζεται στο να λέμε αυτά που ισχύουν αλλά απλώνετε μέχρι και τον τομέα της ύπαρξης καθώς βρίσκει τον δρόμο και για την καταγραφή του κάθε υπαρκτού στην αιωνιότητα. Δεν μελετώ την αλήθεια από ηθικής πλευράς αλλά από υπαρξιακής πλευράς. Πρέπει να μελετήσουμε τον τρόπο με τον οποίο συμπεριφέρεται η αλήθεια καθώς ότι υπαρκτό έχει και κάποια συμπεριφορά. Όταν όμως ομιλώ για συμπεριφορά δεν αναφέρομαι στην συμπεριφορά που έχουν οι ζωντανοί αλλά στις δράσεις και τους νόμους που ακολουθούν τα υπαρκτά. Οτιδήποτε υπάρχει συμπεριφέρεται με κάποιον συγκεκριμένο τρόπο.

Ιούλιος Τάγος: Και είναι όντως η αλήθεια κάτι το υπαρκτό ;

Λάιος: Όχι μόνο είναι κάτι υπαρκτό αλλά είναι φτιαγμένη από ανώτερα υλικά όπως και οι ιδέες.

Ιούλιος Τάγος: Είμαι σίγουρος πως ο Νάρκισσος δεν έχει καμία απολύτως άποψη επάνω σε αυτό το θέμα, αμφιβάλλω αν έχει ποτέ σκεφτεί τόσο βαθιά αλλά το μόνο σίγουρο είναι ότι είτε δεν θα συμφωνούσε και θα προσπαθούσε με σοφίσματα να κυριαρχήσει ώστε να φανεί ανώτερος είτε θα συμφωνούσε αλλά μόνο επειδή στο μυαλό του θα σκεφτόταν πως ευχαριστώντας εσένα θα είχε την εύνοια μου.

Λάιος: Δεν θα μπορούσα να το θέσω καλύτερα όμως ο Νάρκισσος δεν θα πρέπει να μας απασχολεί ιδιαίτερα. Η φιλοσοφία είναι άπειρες φορές σημαντικότερη από οποιονδήποτε ζωντανό υπήρξε ποτέ. Θα συνεχίσω με τον διάλογο που είχα με την Φωτεινή.

Επιστροφή

Λάιος: Πρέπει όμως εδώ να τελειώσουμε την φιλοσοφική μας αναζήτηση που διεξήγαγε ο διάλογος μας ;

Φωτεινή: Δεν θεωρείς ότι είναι αργά ;

Λάιος: Είναι όντως αργά αλλά νομίζω ότι υπάρχουν και άλλα που μπορούμε να ανακαλύψουμε. Ο διάλογος μας θα είναι ατελής μέχρι να φτάσουμε στο δοξασμένο τέλος που επιφυλάσσει η μοίρα για αυτόν. Όπως οι αρχαίοι ζητούσαν την βοήθεια των Μουσών εμείς νομίζω ότι οφείλουμε να ζητήσουμε την βοήθεια του νόμου της αιωνιότητας, έχετε ουκ ολίγες φορές διαβάσει το βιβλίο μου για τον νόμο της αιωνιότητας. Ακούω την κουκουβάγια που στέκεται στην καμινάδα της διπλανής πολυκατοικίας, είναι σαν να μας ζητά να συνεχίσουμε, σαν να μας ενθαρρύνει με τους αρμονικούς ήχους και τον ρυθμό της που όλο και πιο γρήγορος γίνεται. Πολλά θα μας αποκαλύψουν αλλά δεν ξέρω αν είμαστε αρκετά καλοί ώστε να τα καταλάβουμε, βλέπετε πρέπει να έχουμε την απαιτούμενη διάθεση. Η διάθεση στην φιλοσοφία δεν είναι κάτι απλό, δίχως την κατάλληλη διάθεση δεν μπορούμε να φτάσουμε πνευματικά ψηλά μέχρι τον κόσμο των ιδεών ώστε να πάρουμε μαζί μας επιστρέφοντας τις νέες γνώσεις. Βέβαια και χωρίς την φιλοσοφική διάθεση και προδιάθεση μπορούμε να μάθουμε πράγματα αλλά αυτά δεν θα είναι τόσο ξεχωριστά. Εσείς πιστεύετε ότι θα μπορέσετε να συνεχίσετε ; Καθώς δίχως την συνοδεία σας θα επιλέξω να μην συνεχίσω καθώς η έλξη του ύπνου θα με καταβάλει αλλά αν έχω την βοήθεια σας σε αυτή την φιλοσοφική αναζήτηση θα καταφέρω να θριαμβεύσω.

Φωτεινή: Και τι προσμένεις να ανακαλύψεις ;

Λάιος: Δεν γνωρίζω ούτε επιθυμώ να ξέρω καθώς θέλω με όλη την χαρά και την περιέργεια να υποδεχθούμε την νέα γνώση που θα μας απομακρύνει όσο είναι δυνατόν περισσότερο από την αγνωσία. Για μας τους θνητούς το ταξίδι μακριά από την αγνωσία είναι ένας διαρκής αγώνας.

Φωτεινή: Και πιστεύεις αλήθεια ότι βρίσκεσαι μακριά από την αγνωσία ;

Λάιος: Όταν ήμουν στην αρχή της εφηβείας μου το πίστευα με όλη μου την ύπαρξη και μετανιώνω καθώς τότε είχα πει την πιο ανόητη πρόταση που μπορεί ανθρώπου στόμα να πει.

Φωτεινή: Και ποια είναι αυτή η πρόταση ;

Λάιος: Ότι γνωρίζω τα πάντα

Φωτεινή: Δύσκολο είναι να πιστέψει κανείς ότι είπες κάτι τέτοιο

Λάιος: Δυστυχώς το είχα πει, όμως τώρα είμαι βέβαιος ότι βρίσκομαι πολύ κοντά στην αγνωσία. Βλέπετε όσο πιο κοντά έρχεται κάποιος στην φιλοσοφία και στον κόσμο των ιδεών (κ' των πνευμάτων) αναγνωρίζει ότι υπάρχουν άπειρα πράγματα που δεν γνωρίζει. Θα μπορούσαμε να πούμε ότι ο απλός άνθρωπος γνωρίζει μερικές χιλιάδες πράγματα που αξίζουν το κάθε ένα από μια ή δύο μονάδες όμως πιστεύει ότι αυτά που δεν γνωρίζει είναι μερικές δεκάδες χιλιάδες. Ενώ ο φιλόσοφος επίσης γνωρίζει μερικές χιλιάδες πράγματα που αξίζουν το κάθε ένα από μια ή δύο μονάδες μαζί με μερικές εκατοντάδες πράγματα που αξίζουν πολλές ντουζίνες από μονάδες και ταυτόχρονα πιστεύει ότι υπάρχουν άπειρα πράγματα που δεν γνωρίζει. Ο μεγαλύτερος φιλόσοφος είναι αυτός που γνωρίζει σχεδόν πόσα δεν γνωρίζει. Ελάτε μαζί μου, πρέπει έξω στον κρύο αέρα να βγούμε και καθώς περπατάμε να αναζητήσουμε αυτά που το ανώτερο θέλει να μας προσφέρει.

Φωτεινή: Ορίστε, είμαστε στον δρόμο. Μπορούμε ακόμα και την Ακρόπολη να δούμε στο βάθος. Πιστεύεις ότι ήμαστε έτοιμοι τώρα ;

Λάιος: Ούτε κατά διάνοια, το συγκεκριμένο θέμα απαιτεί να βρισκόμαστε σε κίνηση. Περπατήστε μαζί μου στο πλάι του δρόμου.

Φωτεινή: Μπορούμε τώρα να επιστρέψουμε στην έρευνα μας ;

Λάιος: Με σιγουριά σας απαντώ θετικά. Τώρα που περπατώ δεν νιώθω τα βλέφαρα μου να με πιέζουν και ο ύπνος απομακρύνεται.

Φωτεινή: Εμπρός κάνε την αρχή

Λάιος: Την αρχή θα κάνουμε μελετώντας για άλλη μια φορά την αλήθεια

Φωτεινή: Και πως ακριβώς θα την μελετήσουμε ;

Λάιος: Και αυτό στον δρόμο μας για το ανώτερο θα το μάθουμε. Για αρχή ας δεχθούμε ότι η αλήθεια είναι κάτι το εξαιρετικά σημαντικό. Το δέχεστε ;

Φωτεινή: Ναι, το δέχομαι

Λάιος: Η αλήθεια δεν ακολουθεί ότι συμβαίνει και προσαρμόζεται ; Όταν δηλαδή κάτι αλλάζει δεν μπορεί να αλλάξει και η αλήθεια ;

Φωτεινή: Ναι, η αλήθεια αλλάζει

Λάιος: Η αλήθεια δεν αποθηκεύει το τελικό νόημα των όσων συνέβησαν και συμβαίνουν ;

Φωτεινή: Πως το εννοείς αυτό ;

Λάιος: Παλιά οι περισσότεροι άνθρωποι πίστευαν ότι η Γη είναι επίπεδη. Τώρα όμως τι πιστεύουν ;

Φωτεινή: Πιστεύουν ότι η Γη είναι σφαιρική

Λάιος: Έτσι βλέπουμε ότι η αλήθεια κρατά το τελικό νόημα

Φωτεινή: Μα ουσιαστικά αυτό που επικράτησε μετατράπηκε σε αλήθεια. Η αλήθεια δεν είναι τίποτα άλλο από αυτό που ισχύει τώρα. Ίσως όμως να κάνω λάθος.

Λάιος: Ο καταστροφικός πελοποννησιακός πόλεμος συνέβη στην Ελλάδα. Σωστά ;

Φωτεινή: Σωστά

Λάιος: Αυτή την στιγμή στην Ελλάδα υπάρχει πόλεμος;

Φωτεινή: Όχι

Λάιος: Άρα στην Ελλάδα τώρα δεν υπάρχει πόλεμος αλλά ο Πελοποννησιακός πόλεμος έγινε στην Ελλάδα. Ποια είναι η αλήθεια; Ότι ο Πελοποννησιακός πόλεμος έγινε στην Ελλάδα. Σε αυτή την περίπτωση κυριαρχεί το παρελθόν. Βλέπουμε λοιπόν ότι στην αλήθεια άλλοτε κυριαρχεί το παρόν και άλλοτε το παρελθόν. Γιατί συμβαίνει αυτό ; Γιατί η αλήθεια είναι το αποτέλεσμα που δημιουργεί νόημα από όλες τις στιγμές που υπάρχουν και υπήρξαν δηλαδή από το παρόν μέχρι την αρχή των πάντων. Η αλήθεια ακλόνητη ακολουθεί τα γεγονότα μα δεν τους επιτραπεί αυτά να την διαμορφώσουν μα μόνο το τελικό νόημα εκείνης της στιγμής. Έτσι κατά κόρον η αλήθεια δεν κυριαρχείται ούτε από το παρελθόν αλλά ούτε από το παρόν, βλέπουμε ότι ακόμα και στην αλήθεια υπάρχει ένα δίπολο που δημιουργεί μια δυναμική κατάσταση. Στην αλήθεια άλλοτε το παρόν έχει ισχυρότερη θέση άλλοτε το παρελθόν έχει ισχυρότερη θέση και άλλοτε η ισχύς χωρίζεται ίσα ανάμεσα σε παρόν και παρελθόν. Η αλήθεια εκτελεί ένα υπέροχο έργο, δεν καταγράφει απλά το τι συμβαίνει και το τι ισχύει τώρα και σε όλες τις παγωμένες στιγμές που πέρασαν αλλά κάνει κάτι ανώτερο που την μετατρέπει στην ανώτερη μούσα, δημιουργεί μέσα από όλη την ύπαρξη ένα κοινό νόημα που με αρετή διατηρεί ανέπαφο. Η αλήθεια είναι κάτι πολύ πιο ξεχωριστό από αυτό που στα μυαλά των ανθρώπων αντιπροσωπεύει ένα μικρό κομμάτι της ηθικής. Η αλήθεια από πλευράς ηθικής είναι πολύ κατώτερη από την αλήθεια από πλευράς φιλοσοφία και ανάλυσης των υπαρκτών.

Φωτεινή: Εμείς πως βλέπουμε την αλήθεια;

Λάιος: Αντί να την θεωρούμε κάτι γενικό και αφηρημένο την θεωρούμε ως έναν οδηγό στην έρευνα μας για το ανώτερο. Ταυτόχρονα όμως με σεβασμό αναφερόμαστε σε αυτή καθώς με απόλυτη αρετή εκτελεί το περίπλοκο έργο της. Μέσα στο σκοτάδι της αβεβαιότητας η αλήθεια μας δίνει ισχνά σημάδια. Δεν θεωρείτε πως η αλήθεια είναι κάτι σημαντικό ;

Φωτεινή: Μα φυσικά, πως θα μπορούσα να αρνηθώ την μεγάλη της σημασία.

Λάιος: Ξέρω όμως τι σκέφτεστε, από το βλέμμα σας και μόνο μπορώ να το καταλάβω.

Φωτεινή: Για πες μου τότε

Λάιος: Αμφιβάλλετε για την ύπαρξη της αλήθειας αλλά και δίχως τις αμφιβολίες πάλι θα έκανα τον σχετικό έλεγχο. Πείτε μου λοιπόν για να με βοηθήσετε, τι σημαίνει ότι κάτι είναι μεγάλο ;

Φωτεινή: Ότι είναι μεγάλο

Λάιος: Σωστά αλλά μπορείτε να μου το εξηγήσετε;

Φωτεινή: Ότι έχει μεγάλο μήκος, πλάτος και ύψος.

Λάιος: Οι ουρανοξύστες έχουν μικρό μήκος και πλάτος αλλά μεγάλο ύψος. Θα λέγαμε ότι δεν είναι μεγάλοι;

Φωτεινή: Μα φυσικά και όχι, όλοι μας θα λέγαμε ότι είναι μεγάλοι.

Λάιος: Τότε κάποιο λάθος υπάρχει

Φωτεινή: Μεγάλο είναι ότι έχει είτε μεγάλο μήκος, είτε μεγάλο πλάτος, είτε μεγάλο ύψος.

Λάιος: Τώρα νομίζω ότι αυτά που λέμε είναι πιο ορθά αλλά θα ήθελα να σας ρωτήσω κάτι. Όταν κάτι συμβαίνει για πολλούς αιώνες δεν θα λέγαμε ότι συμβαίνει για μεγάλο χρονικό διάστημα ;

Φωτεινή: Ναι

Λάιος: Όμως το μεγάλο χρονικό διάστημα δεν έχει ούτε μεγάλο μήκος, ούτε μεγάλο πλάτος αλλά ούτε και μεγάλο πλάτος.

Φωτεινή: Ίσως να έπρεπε να προσθέσουμε και το μέγεθος από πλευράς χρόνου καθώς βρισκόμαστε στον χωρόχρονό.

Λάιος: Και καλά θα κάναμε αλλά και πάλι δεν θα ήταν αρκετά καθώς ούτε ο χωρόχρονός δεν είναι αρκετός αν αυτό που εξετάζουμε είναι μοναδικό.

Φωτεινή: Μα πώς συμβαίνει αυτό;

Λάιος: Πείτε ότι βρισκόμαστε πίσω στον καιρό που η πρώτη φιλοσοφική σχολή δημιουργείτε. Μπαίνοντας μέσα θα λέγατε ότι είναι μεγάλη ή μικρή φιλοσοφική σχολή ; Θα λέγαμε ότι είναι σπουδαία φιλοσοφική σχολή ;

Φωτεινή: Μα φυσικά, θα λέγαμε ότι είναι μεγάλο ή μικρό κτήριο.

Λάιος: Προσέξτε ότι αντικαταστήσατε το "φιλοσοφική σχολή", με το "κτήριο". Γιατί; Επειδή για την ίδια ως ξεχωριστή ύπαρξη δεν μπορούμε όσο είναι η μοναδική καθώς δεν υπάρχει κάτι άλλο να την συγκρίνουμε οπότε αναγκαζόμαστε να μιλήσουμε για αυτά που είναι. Άρα όταν εξετάζουμε κάτι μοναδικό δεν μπορούμε να πούμε ότι το ίδιο είναι μεγάλο στον τομέα του που μόλις δημιουργήθηκε όσο είναι το μοναδικό. Οπότε όντως θα μπορούσαμε να πούμε ότι είναι μεγάλο ή μικρό κτίριο όμως όχι ότι είναι μεγάλη ή μικρή φιλοσοφική σχολή όσο δεν υπάρχει κάτι με το οποίο μπορεί να συγκριθεί. Σε ένα πιο κατανοητό παράδειγμα θα λέγαμε ότι μπορείτε να πείτε ότι εγώ ο Πέτρος Χ. Λάιος από την Χαονία είμαι καλός άνθρωπος αλλά δεν θα μπορούσατε να πείτε ότι είμαι καλός Πέτρος Χ. Λάιος από την Χαονία καθώς δεν υπάρχει κάποιος άλλος Πέτρος Χ. Λάιος από την Χαονία για να με συγκρίνετε μαζί του.

Φωτεινή: Τι συμβαίνει όμως στην περίπτωση όλων των υπαρκτών; Σαν σύνολο δεν είναι όλα ένα ;

Λάιος: Σαν σύνολο αν το μελετήσουμε δίχως βάθος στην έρευνα μας θα μπορούσαμε να πούμε ότι όλα είναι ένα. Μάλιστα αυτό πίστευα κατά τα πρώτα μου βήματα στην φιλοσοφία, κάποιος άλλος θα κατηγορούσε τον Πλάτωνα πως με επηρέασε μα εγώ με όλη μου την ψυχή ευχαριστώ τον Πλάτωνα γιατί παρά το ότι δεν συμφωνώ σε πολλά μαζί του μπόρεσε και ενδυνάμωσε την φιλοσοφική μου πλευρά λειαίνοντας την με υπέροχα τοποθετημένες ερωτήσεις. Με παρόμοιες ερωτήσεις ανακάλυψα αυτά που ήθελε να κρύψει ο Νάρκισσος στο υποσυνείδητο του δίχως να χρειαστεί να πω πολλά, νομίζω ότι μπορείτε να θυμηθείτε πόσα όμορφα λόγια έλεγε δίχως την παραμικρή βάση και πόσο γρήγορα όλα όσα είχε προβάλει κατέρρευσαν. Αυτή η τέχνη μπορεί να βοηθήσει τους πάντες αν αυτός που την χρησιμοποιεί είναι γνώστης αλλά εγώ όντας ακόμη νέος δεν μπορώ με μεγάλη δεξιότητα να την χειριστώ, τουλάχιστον δεν είμαι απόλυτα βέβαιος για την μαεστρία μου σε αυτό το κομμάτι της φιλοσοφίας. Ας γυρίσουμε όμως στο σύνολο των υπαρκτών. Πιστεύω ότι υπάρχουν τρεις επιλογές, είτε το υπαρκτό ως σύνολο είναι ένα και έτσι το παν είναι ένα είτε το υπαρκτό και το ανύπαρκτο ρέουν το ένα μέσα στο άλλο όποτε υπάρχει ταυτόχρονα ένα το οποίο αποτελείτε από υπαρκτό και ανύπαρκτο, δύο καθώς έχουμε δύο διαφορετικές κορυφές με αχνά όρια που δεν μπορούμε να καθορίσουμε και κανένα καθώς δεν υπάρχει ως ενιαία ύπαρξη είτε πάλι δύο θεωρούνταν ότι το ανύπαρκτο έχει κάποιου είδους μορφή και δεν είναι κάτι απόλυτα γενικό.

Φωτεινή: Ποιο όμως από τα τρία είναι σωστό;

Λάιος: Νομίζω ότι στην πορεία θα μάθουμε την απάντηση και σε αυτό το ερώτημα. Πρέπει να συνεχίσουμε από εκεί που μείναμε.

Φωτεινή: Καλός

Λάιος: Ποτέ μπορούμε να περιγράψουμε κάτι υλικό όσον αφορά το μέγεθος ;

Φωτεινή: Όταν δεν είναι το μοναδικό στον κόσμο

Λάιος: Όταν όμως υπάρχει κάτι άλλο τι συμβαίνει ;

Φωτεινή: Μπορούμε να κάνουμε συγκρίσεις

Λάιος: Τώρα είναι καιρός να επεκταθεί η έρευνα μας πέρα από το μέγεθος. Οπότε πέρα από τις συγκρίσεις και τα μεγέθη τι συμβαίνει ;

Φωτεινή: Δημιουργούνται δύο κατευθύνσεις σε κάθε τομέα

Λάιος: Άριστα, οι δύο αυτές κατευθύνσεις δημιουργούνται σε όλους τους τομείς οι οποίοι χωρίζονται σε ποιοτικούς και ποσοτικούς. Όταν δηλαδή λέμε ότι κάτι είναι πιο φωτεινό από κάτι άλλο παίρνουμε την θετική κατεύθυνση προς το περισσότερο ενώ όταν λέμε ότι κάτι είναι λιγότερο φωτεινό περνούμε την αρνητική κατεύθυνση προς το λιγότερο.

Φωτεινή: Τι όμως συμβαίνει όσον αφορά τον κόσμο τον ιδεών ;

Λάιος: Όλα τα μεγέθη των υλικών αγαθών χωρίζονται σε δύο κατηγορίες ενώ όλα τα μεγέθη των αγαθών των κόσμων των ιδεών ανήκουν όλα στην ίδια κατηγορία. Η πρώτη κατηγορία στην οποία ανήκουν όλα τα μεγέθη των πνευματικών αγαθών και μερικά από τα μεγέθη των υλικών αγαθών έχουν το βέλτιστο είτε στο τέλος της θετικής κατεύθυνσης είτε στο τέλος της αρνητικής κατεύθυνσης. Το βέλτιστο πρόκειται για τον κόσμο των ιδεών, δίχως το βέλτιστο ουσιαστικά δεν μπορεί να υπάρξει η κατεύθυνση, είτε αρνητική είτε θετική. Δίχως τον απόλυτο Βόρα που βρίσκεται πέρα από την Γη τον οποίο δεν μπορούμε ποτέ εμείς οι κοινοί θνητοί να φτάσουμε δεν θα μπορούσαμε να μιλήσουμε για την Βόρεια κατεύθυνση. Δίχως το απόλυτο θετικό, το συν άπειρο δεν θα μπορούσαμε να μιλήσουμε για το θετικό και την θετική κατεύθυνση. Ακόμα και αν δεν το αποκαλούσαμε ως συν άπειρο θα εξακολουθούσε να υπάρχει αλλά εμείς θα το είχαμε στο μυαλό μας γενικά ως κάτι υπερβολικά μεγάλο, κάτι πάνω από αυτά που ξέρουμε. Έτσι ακριβώς είναι και ο κόσμος των ιδεών, είναι κάτι πάνω από αυτό που ξέρουμε όμως όπως εμείς επηρεαζόμαστε από τις ιδέες έτσι και εμείς επηρεάζουμε τις ιδέες.

Φωτεινή: Πως όμως αυτά συνδέονται με την αλήθεια που μελετάμε ;

Λάιος: Ελπίζω να παρατηρήσατε ότι η αλήθεια ανήκει στην συγκεκριμένη περίπτωση. Έτσι βλέπουμε ότι η αλήθεια πηγάζει από τον κόσμο των ιδεών και ταυτόχρονα υπάρχει καθώς δίχως αυτήν δεν θα μπορούσαμε να μιλήσουμε περί πιο αληθούς και λιγότερο αληθούς.

Φωτεινή: Όμως τι υπάρχει στο απόλυτο αρνητικό άκρο του δίπολου ;

Λάιος: Πόσο χαίρομαι που είδατε πως πάλι ότι ένα δίπολο βρέθηκε μπροστά μας. Υπάρχει το καλό και το απόλυτο τίποτα, η αγνωσία, το κενό. Πρέπει τώρα αφού είμαστε σίγουροι ότι η αλήθεια υπάρχει να ερευνήσουμε παραπέρα.

Φωτεινή: Μήπως όμως δεν είμαστε ακόμα σίγουροι ; Μήπως πρέπει να ερευνήσουμε παραπέρα ; Μήπως πρέπει να ψάξουμε πέρα από εκεί που βλέπουμε ; Μήπως πρέπει να πάρουμε το φως μαζί μας για να δούμε αυτά που το σκοτάδι μας κρύβει ; Μήπως θα πρέπει να συνεχίσουμε την έρευνά μας σε αυτό το σημείο και να μην προστρέξουμε ; Δεν πιστεύεις ότι θα πρέπει να είμαστε πιο προσεκτικοί ;

Λάιος: Σωστά μιλάτε. Συμφωνώ και θα ακολουθήσω τη νόηση σας καθώς κρίνω πως είναι ορθή, η κουκουβάγια συνεχίζει να ακούγεται έξω, ίσως να είναι σημάδι ότι πρέπει να σας ακούσω, ότι πρέπει να ψάξω μαζί σας, ότι πρέπει να μελετήσω αυτό που δεν βλέπω, και ναι μαζί το σκοτάδι θα νικήσουμε και θα πάρουμε τη γνώση που έχει αφεθεί εκεί, τη γνώση που έχει αφεθεί για εμάς, για εμάς, τους κυνηγούς της γνώσης, όχι της κοινής της γνώσης, της γνώσης του σκοτεινού βάθους που βρίσκεται πέρα, μακριά από εμάς και μόνο με το πνευματικό μας σώμα θα μπορέσουμε να το πιάσουμε, τα χέρια μας βλέπετε είναι πολύ μικρά και τα πόδια μας δεν είναι αρκετά δυνατά για να φτάσουμε τόσο μακριά όμως το μυαλό μας είναι αρκετά δυνατό, μπορεί να τα καταφέρει. Αυτό τουλάχιστον πιστεύω. Εσείς συμφωνείτε ;

Φωτεινή: Πώς να μην συμφωνήσω αφού την αλήθεια ομιλείς, ακόμα και αν δεν το πιστεύεις, ακόμα και αν εγώ η ίδια δεν το πιστεύω δεν θα μπορούσα να πω ότι δεν ομιλείς την αλήθεια, από το στόμα σου λόγια αληθινά βγαίνουν και η μέχρι τώρα πορεία μας το επιβεβαιώνει. Δυστυχώς όμως δεν ξέρω πώς θα το ερευνήσουμε ξανά. Εσύ έχεις κάτι στο νου σου ;

Λάιος: Ναι, θα εξετάσουμε την αλήθεια από μια πιο γενική οπτική. Πείτε μου, η αλήθεια δεν πρέπει πάντα να λέει το αληθινό και κάθε τι μη αληθινό δεν πρέπει να είναι μην είναι μέρος της αλήθειας ;

Φωτεινή: Μα φυσικά αλλιώς δεν θα ήταν η αλήθεια, θα ήταν κάτι άλλο.

Λάιος: Η αλήθεια δεν θα πρέπει να ξέρει τα πάντα ; δεν θα πρέπει να είναι μια παντογνώστης ; Δεν θα πρέπει να βλέπει τα πάντα και να θυμάται τα πάντα ; Δεν θα πρέπει πάντα να είναι με το σωστό ; Δεν θα πρέπει πάντα να είναι με την αρετή ; Δεν θα πρέπει πάντα να είναι ο εαυτός της ακόμα και αν είναι σκληρή ; Δεν θα πρέπει να είναι ο εαυτός της ακόμα και αν είναι καλή και απίστευτη ; Ακόμα και αν οι άνθρωποι αδυνατούν να πιστέψουν ότι ισχύει αυτό που πρεσβεύει ;

Φωτεινή: Ναι, σωστά αλλιώς δεν θα ήταν η αλήθεια, θα ήταν κάτι πολύ κατώτερο, κάτι πολύ αδύναμο, κάτι πολύ ανούσιο, κάτι ασήμαντο, κάτι όχι ιδεατό, κάτι που δεν θα ανήκε στον κόσμο των ιδεών. Δεν γνωρίζω τι σκοπεύεις να βρεις μέσα από αυτή την έρευνα μα θα σε ακολουθήσω.

Λάιος: Και καλά θα κάνετε γιατί χωρίς εσάς δεν θα μπορούσα να ερευνήσω τουλάχιστον αυτό το θέμα αυτή την ώρα σε αυτή την κατάσταση με αυτά τα συναισθήματα και με αυτές τις σκέψεις αλλά με την ίδια νόηση που πάντα έχω με την ίδια φιλοσοφική διάθεση που πάντα έχω όταν φιλοσοφώ. Πείτε μου ένας άνθρωπος μπορεί να γνωρίζει τα πάντα ; Μπορεί να γνωρίζει τα πάντα για όλα τα άπειρα αστέρια που κοσμούν τον όμορφο νυχτερινό ουρανό ; Μπορεί να ξέρει τα πάντα για κάθε λευκό σύννεφο που μοιάζει με μικρό προβατάκι σε γαλάζιο αγρό ; Μπορεί να ξέρει τα πάντα για κάθε ελάφι που με τα μικρά του μάτια κοιτάζει τη Σελήνη ; Μπορεί να ξέρει τα πάντα για κάθε ανατολή του ήλιού που τη φύση ξυπνά ; Μπορεί να ξέρει τα πάντα για την καρδιά και για τους χτύπους της όταν ο άνθρωπος ερωτεύεται και όταν βλέπει στον ορίζοντα το αντικείμενο του πόθου του ; Μπορεί να ξέρει και να θυμάται τα πάντα για όλους τους φιλοσόφους που έζησαν από την αρχή της ανθρωπότητας μέχρι και σήμερα ;

Φωτεινή: Κάτι τέτοιο είναι αδύνατο και μάλλον πότε δεν θα γίνει δυνατό γιατί ο άνθρωπος δεν είναι πλασμένος για κάτι τέτοιο, σκοπός του όπως και εσύ λες είναι να εξερευνάει, όχι να γνωρίζει τα πάντα γιατί αν γνώριζε τα πάντα δεν έχει μείνει τίποτα για να εξερευνήσει, δεν έχει πια σκοπό η ύπαρξή σου, δεν έχει πια σκοπό εκτός κι αν μετατράπηκε σε κάτι άλλο, εκτός κι αν δεν είσαι πια άνθρωπος. Κάποιος όμως θα μπορούσε να πει ότι ολόκληρη η ανθρωπότητα δημιουργεί και ελέγχει την αλήθεια.

Λάιος: Είναι αλήθεια ότι και ο Νάρκισσος είχε πει κάτι παρόμοιο δεν ξέρω όμως αν γνωρίζετε τι του είχα απαντήσει

Φωτεινή: Όχι, δεν γνωρίζω τι του είχες απαντήσει, πρέπει όμως να είχε ξαφνιαστεί.

Λάιος: Καλώς θα το επαναλάβω. Η αλήθεια έχει ατέλειες ;

Φωτεινή: Όχι δεν έχει.

Λάιος: Άρα είναι τέλεια. Είναι πάντα σωστή.

Φωτεινή: Ναι, ποτέ δεν κάνει λάθος, ακόμα και αν τη θεωρούμε σκληρή δεν μπορούμε να πούμε ότι κάνει λάθος γιατί αν έκανε λάθη δεν θα ήταν η αλήθεια, θα ήταν κάτι άλλο, κάτι κατώτερο από την αλήθεια, κάτι λιγότερο αληθινό.

Λάιος: Άρα είναι πάντα σωστή δίχως ψεγάδι. Σωστά ;

Φωτεινή: Σωστά, δεν θα μπορούσα να αρνηθώ καθώς δεν θα έλεγα την αλήθεια

Λάιος: Είστε όμως σίγουρη ;

Φωτεινή: Ναι είμαι

Λάιος: Για απαντήστε μου σε κάτι άλλο. Η αλήθεια μπορεί να αργήσει έστω και ένα δευτερόλεπτο; Δεν εννοώ τον χρόνο που θα πάρει για να μαθευτεί στους ανθρώπους δηλαδή σε εμάς τους κοινούς θνητούς που με τη νόηση τους προσπαθούν να μάθουν την αλήθεια για τα ανώτερα αλλά εννοώ το χρονικό διάστημα από τη στιγμή που κάτι συμβαίνει σε τούτον εδώ τον παράξενο κόσμο μέχρι την στιγμή που η αλήθεια είτε θα ενισχυθεί από αυτό το γεγονός είτε θα πάρει νέα πορεία προς την αιωνιότητα και θα αλλάξει δηλαδή θα μεταβληθεί.

Φωτεινή: Με βάση αυτά που είπαμε και ανακαλύψαμε αυτό το χρονικό διάστημα θα πρέπει να είναι μηδενικό, δεν θα ήταν αρκετό το να πλησιάζει το μηδέν καθώς αν ακόμα και για ένα κλάσμα του δευτερολέπτου η αλήθεια δεν ακολουθήσει τις εξελίξεις θα πάψει να είναι η αλήθεια και θα μετατραπεί σε κάτι άλλο καθώς για αυτό το απειροελάχιστο χρονικό διάστημα η αλήθεια θα στέκεται πίσω από τα γεγονότα και όχι μέσα τους δηλαδή δεν θα έχει αφομοιώσει τις αλλαγές του κόσμου μας και αυτό που θα είναι θεωρητικά αλήθεια δεν θα ανταποκρίνεται στην πραγματικότητα και την ύπαρξη γενικότερα.

Λάιος: Με χαρά παρατηρώ ότι καταλάβατε και κατανοήσατε πολλά από αυτά που έχουμε μάθει και ανακαλύψει μαζί όλον αυτόν τον καιρό, είναι κάτι το σημαντικό, τουλάχιστον αυτό πιστεύω εγώ, μια ατελής ύπαρξη πού όμως τολμά να σκεφτεί για τα ανώτερα και να μελετήσει αυτά που λίγοι έχουν την ικανότητα να νιώσουν και να μελετήσουν. Εν αντιθέσει με την ύπαρξη από πλευράς χρόνου η αλήθεια δεν είναι ένας ορμητικός χείμαρρος αλλά ένα σημείο στο οποίο βρίσκεται συγκεντρωμένη άπειρη γνώση που απορρέει από τα υπαρκτά του φυσικού κόσμου. Ίσως όμως η αλήθεια να περιέχει και γνώση από τον κόσμο των ιδεών, αυτό με σιγουριά δεν το γνωρίζω. Έχω όμως άλλες τρεις ερωτήσεις για εσάς. Πρώτον η ανθρωπότητα είναι κάτι το ενιαίο δηλαδή ότι ξέρει ένας άνθρωπος ξέρει και κάθε άλλος άνθρωπος σε οποιοδήποτε μέρος του γαλάζιου πλανήτη ; Αν αυτό ισχύει γνωρίζουν οι άνθρωποι όλα όσα συνέβησαν και συμβαίνουν αυτή τη στιγμή ; Αν και πάλι η απάντηση είναι καταφατική τότε θα σας ρωτήσω για το αν γνωρίζουν οι άνθρωποι το βαθύ νόημα που βγαίνει από τις πράξεις και τα γεγονότα του παρόντος και του παρελθόντος.

Φωτεινή: Όχι η ανθρωπότητα δεν είναι ενιαία, άλλα γνωρίζει ο άνθρωπος ανάλογα τον τόπο καταγωγής του, την ηλικία του, τις εμπειρίες του, τα βιώματά του, τα ενδιαφέροντά του, τις μελέτες που έχει διενεργήσει είτε αυτές οι μελέτες είναι καθαρά επιστημονικές είτε είναι φιλοσοφικές και λογικές είτε είναι θεωρητικές. Οπότε δεν θα χρειαστεί να απαντήσω στις άλλες 2 ερωτήσεις.

Λάιος: Τότε με χαρά θα απαντήσω εγώ σε αυτές τις δύο ερωτήσεις γιατί πρέπει να ερευνήσουμε βαθύτερα από το συνηθισμένο, πέρα από τα όρια που η αγάπη για τον εγωισμό μας προσπαθεί να μας θέσει. Πρώτον, ακόμα και αν η ανθρωπότητα ήταν ενιαία και γνώριζε ένας άνθρωπος όλα όσα γνώριζαν όλοι οι άλλοι άνθρωποι, οι άνθρωποι δεν θα γνώριζαν όλα όσα συνέβησαν και συμβαίνουν. Μήπως γνωρίζουμε ή θα μπορούσαμε να γνωρίσουμε πόσα άγρια και ήμερα ζώα ζούσαν το 1000 προ Χριστού ; Μήπως γνωρίζουμε ή θα μπορούσαμε να γνωρίζουμε πόσες σταγόνες έπεσαν στο σώμα της όμορφης νύμφης καθώς εκείνη περπατούσε ανάμεσα στα δέντρα του δάσους και της ζωής ; Πόσες σκέψεις είχε στο δαιδαλώδες μυαλό του ο Παρμενίδης όταν δίδασκε τους μαθητές του για την θεωρητική ανυπαρξία της αλλαγής ή την πραγματική ανυπαρξία του μη υπαρκτού ; Τι μπορούσε να δει με τη φαντασία του ο Σωκράτης όταν σκεφτόταν το απόλυτο αγαθό, πόσα αστέρια γεννιούνται και πεθαίνουν αυτή τη στιγμή που σας μιλώ και πόσες ανάσες πήρε το λαχανιασμένο ελάφι όσο προσπαθούσε να ξεφύγει από τον θηρευτή του ; Φυσικά και όχι, ίσως κάποτε να μπορέσουμε, ίσως και όχι αλλά τώρα δεν μπορούμε καθώς όχι μόνο δεν έχουμε αρκετές αισθήσεις για μελετήσουμε το παρόν και αρκετές γνώσεις για να μελετήσουμε το παρελθόν αλλά δεν έχουμε χίλια μάτια ούτε χίλια αυτιά για να δούμε και να ακούσουμε αλλά ακόμα και αν είχαμε ο κόσμος μας είναι τόσο περίπλοκος και τόσο μεγάλος και τόσο μυστήριος αλλά και τόσο ιδιαίτερος που δεν θα ήταν αρκετό για να ξέρουμε τα πάντα για το παρόν και το παρελθόν, θα είχαμε όχι λίγες αλλά άπειρες απορίες. Αλλά ακόμα και αν γνωρίζαμε όλα όσα συνέβησαν και συμβαίνουν δεν θα ήμασταν ικανοί να δημιουργήσουμε και να ελέγξουμε την αλήθεια ώστε να είναι πράγματι αυτό πού είναι η αλήθεια τώρα και να εξακολουθήσει να είναι εις τους αιώνες που θα ακολουθήσουν. Ακόμα και στα πράγματα που γνωρίζουμε πολύ καλά συχνά αδυνατούμε όχι μόνο να τα κατανοήσουμε και να κάνουμε δικά μας τα βαθύτερα νοήματα που απορρέουν από αυτά αλλά δεν μπορούμε ούτε καν να αναγνωρίσουμε τα βαθύτερα νοήματα. Κόπος και σκέψη χρειάζονται κατά την αναζήτηση και την απόκτηση των στοιχείων που μας οδηγούν στο συμπέρασμα ότι υπάρχει κάποιο βαθύτερο νόημα σχεδόν σε όλα τα αντικείμενα του φυσικού κόσμου, σε άλλα περισσότερο και σε άλλα λιγότερο μα παντού υπάρχει νόημα, νόημά που καθοδηγεί, νόημα που ημερεύει, νόημα που αποκαλύπτει την γαλήνη που υπάρχει και ρέει στον κόσμο των ιδεών.

Φωτεινή: Τότε πως υπάρχει η αλήθεια ;

Λάιος: Ο μόνος τρόπος να υπάρχει η αλήθεια είναι με την βοήθεια κάποιας ανώτερης δύναμης που δρα σαν παρατηρητής. Δίχως τον τέλειο παρατηρητή δεν υπάρχει αλήθεια καθώς αν η αλήθεια πρέπει να παρατηρεί τα πάντα, να θυμάται τα πάντα και να βγάζει νοήματα από τα τελικά αποτελέσματα των επιμέρους δράσεων. Αυτή η ανώτερη δύναμη παρατηρεί με προσοχή τα πάντα, δίχως αυτή δεν υπάρχει αλήθεια. Άρα είτε δεν υπάρχει αλήθεια είτε υπάρχει κάποια ανώτερη νοήμων δύναμη που για να είναι τέλεια πρέπει να προέρχεται από τον κόσμο (ή τους κόσμους) των ιδεών. Θέλω όμως να είστε προσεκτική καθώς δεν ομιλώ περί θρησκειών. Αυτή η ανώτερη δύναμη φαντάζει μυστηριώδης και σοφή καθώς την σοφία της τη μεταβιβάζει τουλάχιστον εν μέρει στην αλήθεια. Πρέπει όμως να μην αρκεστούμε σε αυτά που έχουμε μελετήσει και να εξετάσουμε και αυτά που θα έλεγαν όσοι αρνούνται την ύπαρξη της αλήθειας ως κάτι γενικό που έχει την βοήθεια κάποιας ανώτερης δύναμης. Τι άραγε θα έλεγαν ;

Φωτεινή: Θα έλεγαν πως η αλήθεια ορίζεται και αλλάζει από τον άνθρωπο ξεχωριστά.

Λάιος: Άρα θα έλεγαν πως μετρό της αλήθειας είναι ο άνθρωπος ;

Φωτεινή: Ναι, αυτό θα έλεγαν.

Λάιος: Μα πως θα μπορούσαν να πουν ότι ο άνθρωπος είναι η κινητήριος δύναμη πίσω από την αλήθεια ; Πως ο απλός άνθρωπος, ο κοινός θνητός θα μπορούσε να είναι η αιτία για την ροή που έχει πάρει η αλήθεια και που θα ακολουθήσει στους αιώνες που θα ακολουθήσουν μέσα στην αιωνιότητα, στο ποτάμι της αιωνιότητας. Πως ο κοινός θνητός θα τολμήσει να πει πώς αυτός ελέγχει την αλήθεια ; Πως αυτά που πιστεύει είναι η απόλυτη αλήθεια ; Η αλήθεια όμως είναι άριστη, είναι ανίκητη όσο και αν προσπαθήσει κάποιος να την εξαφανίσει, ακόμα και αν από τον κόσμο χαθεί αυτή θα εξακολουθήσει να υπάρχει γιατί δεν φτιαγμένη από τα υλικά του κόσμου μας για να μπορέσουμε εμείς οι θνητοί να την καταστρέψουμε καθώς το χέρι μας δεν φτάνει πέρα από τον κόσμο μας, πέρα από τον φυσικό κόσμο. Ακόμα και μέσα στον φυσικό κόσμο οι δυνάμεις μας είναι μικρές μπροστά στις δυνάμεις της φύσης. Μικρός φαίνεται άνθρωπος αν τον κοιτάξουμε από την υλική του πλευρά αλλά μέγιστος και τρανός αν τον κοιτάξουμε από την πνευματική του πλευρά, όχι ο μέσος άνθρωπος γιατί ο μέσος άνθρωπος δεν αντιπροσωπεύει την ανθρωπότητα, η ανθρωπότητα έχει άλλους σκοπούς τους οποίους ο μέσος άνθρωπος δεν ακολουθεί, τους οποίους έχει ξεχάσει μέσα από τις άπειρες γενιές, μέσα από τη γενετική ροή αλλά ακόμα και όταν τους ακολουθούσε δεν τους καταλάβαινε τους, ίσως τους ένιωθε αλλά δεν μπορούσε να τους περιγράψει. Όμως ακόμα και ο τρόπος που τους ένιωθε δεν μπορεί να σχετιστεί με τον τρόπο που κάποιος νιώθει το νόμο της αιωνιότητας, είναι κάτι πολύ διαφορετικό όμως μπορούμε να πούμε ότι ένιωθε. Πώς όμως ένιωθε ; Δεν μπορούμε να απαντήσουμε. Αν πιστεύουν ότι ο άνθρωπος είναι το μέτρο για την απόλυτη αλήθεια τότε πολύ απλά όποιος λέει το αντίθετο από αυτούς έχει σύμφωνα με αυτά που πιστεύουν δίκαιο και λέει την αλήθεια. Αλλά και ποια θα ήταν η απόλυτη αλήθεια καθότι οι άνθρωποι διαφορετικά πράγματα λέγουν ; Αν εγώ λέω ότι υπάρχει απόλυτη αλήθεια με έναν συγκεκριμένο τρόπο κι αυτοί λένε ότι υπάρχει απόλυτη αλήθεια με έναν άλλο τρόπο ποιος θα έχει δίκιο ; Ποιος θα λέει την αλήθεια ; Κάποιος βέβαια θα μπορούσε να πει ότι αυτό το πρόβλημα υπάρχει και στην περίπτωση όπου ο άνθρωπος δεν είναι το μέτρο για την αλήθεια όμως αυτό δεν ισχύει καθώς σε αυτή την περίπτωση οι άνθρωποι μπορούν να πλησιάζουν την αλήθεια από διαφορετικά σημεία προς ένα κοινό σημείο δηλαδή να ανεβαίνουν το ίδιο βουνό από διαφορετικά μονοπάτια όμως όταν ο άνθρωπος είναι το μέτρο τα μονοπάτια που ανεβαίνουν οι άνθρωποι μετατρέπονται στην αλήθεια οπότε η αλήθεια θα ήταν ταυτόχρονα δύο διαφορετικά πράγματα. θα ήταν σαν να λέγαμε ότι δύο διαφορετικοί άνθρωποι είναι ακριβώς ίδιοι, ότι είναι ένα ενιαίο πράγμα που ταυτόχρονα βρίσκεται σε δυο διαφορετικά σημεία μα κάτι τέτοιο δεν είναι δυνατό.

Φωτεινή: Νομίζω ότι στο συγκεκριμένο σημείο το ελέγξαμε από αρκετές πλευρές και ότι μπορούμε πλέον να συνεχίσουμε.

Λάιος: Ναι μπορούμε να συνεχίσουμε, ότι ερευνήσαμε τόσο διεξοδικά το συγκεκριμένο σημείο είναι καλό καθώς ακόμα και αν λάθος κάνουμε έχουμε ερευνήσει και τις δύο πλευρές του ίδιου νομίσματος. Αν έχουμε δίκιο και η αλήθεια υπάρχει με τον τρόπο που πιστεύουμε τότε θα έχουμε θριαμβεύσει, αν πάλι η αλήθεια δεν υπάρχει με τον τρόπο που πιστεύουμε δεν θα έχουμε βγει χαμένοι καθώς μελετήσαμε τις άλλες περιπτώσεις και τα άλλα πιστεύω ώστε να είμαστε αμερόληπτοι, για να ξέρουμε τι θα μπορούσε να συμβαίνει αν κάνουμε λάθος. Μπορεί μάλιστα αν κάποια στιγμή ανακαλύψουμε εμείς ή κάποιος άλλος ότι κάναμε λάθος να πάρουμε ένα έναυσμα από τούτη δω την μελέτη και να προχωρήσουμε σε νέα βάθη που θα φωτίσουν κι άλλα σημεία που άλλοτε ήταν στο σκοτάδι ή εξακολουθούν να κρύβονται στο πυκνό σκοτάδι.

Είχε πια αρχίσει να βρέχει, οι μεγάλες σταγόνες με μένος χτυπούσαν τη γη και θα λέγε κανείς πώς έπεφταν με τόση δύναμη που μικρούς κρατήρες δημιουργούσαν στο χώμα. Είχαν προλάβει να καλυφθούν από τη βροχή μέσα στη στοά του Ατταλού και έτσι τα πορφυρά ρούχα του Ιουλίου δεν βράχηκαν από την καταρρακτώδη βροχή που πότιζε τις άγριες ελιές μέσα στην αρχαία αγορά. Ένας άνδρας κατέβαινε τις σκοτεινές σκάλες, άξαφνα το πρόσωπό του φωτίστηκε από τη λάμψη του κεραυνού που πρέπει να μην έπεσε μακριά από το σημείο. Το λευκό φως φώτισε το πρόσωπό του άνδρα, ήταν ο Νάρκισσος. Φορούσε φανταχτερά μοβ ρούχα τα οποία είχε μόλις φορέσει καθώς είχε βγάλει τα βρεγμένα του ρούχα, δεν είχε προλάβει να φθάσει στη στοά πριν το ξέσπασμα της καταιγίδας. ο Λάιος και ο Ιούλιος συνέχισαν να κοιτάζουν τον ανδριάντα του Ανδριανού καθώς δεν είχαν παρατηρήσει ότι ο νάρκισσος τους πλησίαζε.

Λάιος: Είναι ώρα λοιπόν να μελετήσουμε την αλήθεια με μεγαλύτερη σιγουριά και από άλλη οπτική γωνία. Τώρα θα δούμε πώς συμπεριφέρεται η αλήθεια, θα δούμε τα χαρακτηριστικά της, θα δούμε τις δράσεις της και τις ικανότητές της. Έτσι θα μάθουμε πολλά σημαντικά για αυτή και σίγουρα κάπου θα οδηγηθούμε μέσα από αυτή τη μελέτη καθώς κάθε φιλοσοφική μελέτη είτε έμμεσα είτε άμεσα οδηγεί σε κάποιο τέλος, τέλος όχι με τον τρόπο του σταματημού αλλά με του σκοπού, του νοήματος στο τέλος της συζήτησης ή και ακόμα από το περιεχόμενο της συζήτησης.

Ο Νάρκισσος τους πλησίασε και προσπάθησε να ακούσει τι έλεγε ο Λάιος με την ήρεμη φωνή του. Διακόπτοντας τον ομιλητή ο νάρκισσος έκανε γνωστή την ύπαρξή του.

Νάρκισσος: Βλέπω ότι εσείς ήσασταν τυχεροί, η βροχή δεν σας πρόλαβε και προλάβατε να καλυφθείτε, κρίμα θα ήταν το όμορφο φόρεμα του Ιουλίου να βρεχόταν. Βλέπετε εγώ μπορεί να ήμουν άτυχος και τα ρούχα μου να βράχηκαν αλλά έκανα πιο εντυπωσιακή είσοδο. Το μοβ χρώμα πάνω μου αναδεικνύει τον λαιμό μου. Άκουσα λίγα από τα αυτά που ο Λάιος σου έλεγε μα δεν γνωρίζω το περιεχόμενο μέσα από το οποίο προέρχονται. Θα ήταν πολύ αν σας ζητούσα να αρχίσετε πάλι από την αρχή ώστε να έχετε την χαρά να ακούσετε την γνώμη μου, ξέρετε ότι ουκ ολίγοι ακούν με προσοχή την γνώμη των μελών της οικογένειάς μου αλλά και με μεγαλύτερη προσοχή την δικιά γνώμη. Εχθές μίλησα στον Δήμηδων από την Ανατολία για το πώς θα γίνω πλουσιότερος μέσα από τις δραστηριότητες μου στο ανταλλακτήριο αγαθών στο κέντρο της πόλης, νομίζω ότι αυτή η επιστροφή στο πρωτόγονο παρελθόν θα με ωφελήσει πολύ καθώς ξέρω πως να πορευτώ. Δεν θα περάσει πολύς καιρός πριν γίνω ειδικός στην ανταλλαγή αγαθών.

Λάιος: Δυστυχώς δεν θα ήταν λογικό εκ μέρους μας να αρχίζαμε όλα όσα λέγαμε από την αρχή. Ξέρουμε πως η σοφία σου σε μεγάλο καλό θα μας έβγαινε μα μας είναι αδύνατο να επιστρέψουμε στην αρχή.

Νάρκισσος: Και για ποιο πράγμα μιλάτε ;

Ιούλιος Τάγος: Για κάτι που ο πατέρας μου σίγουρα θα εκτιμούσε. Αυτό όμως δεν σημαίνει ότι δεν το εκτιμώ αλλά σίγουρα ο πατέρας μου με τις γνώσεις του θα καταλάβαινε πολλά περισσότερα από εμένα.

Λάιος: Του διηγούμαι έναν φιλοσοφικό διάλογο που είχα με την νύμφη Φωτεινή.

Νάρκισσος: Ίσως η φιλοσοφία σας βοηθήσει αλλά η γνώση θα σας ήταν απαραίτητη. Εγώ με γνώσεις γίνομαι όλο και πιο ισχυρός. Θα με θαυμάσουν οι πάντες όταν θα καταλάβουν ότι έχω γίνει ειδήμον στα θέματα τον ανταλλαγών. Βλέπετε οι γνώσεις για τις ανταλλαγές είναι πολύ ανώτερες από την φιλοσοφία. Μπορεί ο Λάιος να διαφωνεί αλλά εσύ Ιούλιε δεν μπορεί να μην βλέπεις πόσο σημαντικές είναι οι γνώσεις που έχω.

Λάιος: Βλέπω ότι γρήγορα θες να με παραμερίσεις καθώς οι μνήμες από αυτά που έπαθες στην Νέα Αγορά πρέπει να είναι νωπές. Δεν πρέπει να πέρασε ένας χρόνος από τότε που προσπάθησες με σοφίσματα να αντικρούσεις την φιλοσοφία μου. Εγώ με χαρά δέχθηκα τις ερωτήσεις σου μα στην συνέχεια φάνηκε πως στόχο δεν είχες την γνώση αλλά την ανίερη νίκη. Εγώ με χαρά απαντώ σε όσους δεν συμφωνούν μαζί μου γιατί πιστεύω ότι απαντώντας σε αυτούς που βλέπουν τα ίδια πράγματα με διαφορετικά μάτια μπορώ και εγώ να δω τα πράγματα από διαφορετική σκοπιά, δεν είναι λίγες οι φορές όπου όταν προσπαθώ να καταλάβω τι δεν μπορούν να κατανοήσουν οι άλλοι, ανακαλύπτω νέα σημεία, νέες γνώσεις και νέες αλήθειες μα όταν καταλαβαίνω και είμαι σίγουρος ότι σκοπό δεν έχουν να μάθουν ούτε να ανακαλύψουν κάτι καινούριο αλλά ούτε και να με διορθώσουν για το καλό μου αλλά τη νίκη χωρίς ιερό αναζητούν τότε συνήθως τους παραμερίζω όπως παραμέρισες εσύ εμένα γιατί σκοπό κακό έχουν. Θεωρώ σημαντικό το να έχω διάλογο με άλλους γιατί όλοι μας ανεβαίνουμε το ίδιο βουνό από διαφορετικά μονοπάτια κάτι που μπορεί εσύ να βλέπεις ίσως εγώ να μην μπορώ να το δω, ίσως να είναι μακριά από μένα και να είναι κοντά σε σένα, ίσως κάποιος βράχος να με εμποδίζει ενώ εσένα κάποια ακτίνα του φωτός να σε βοηθά έτσι είναι σημαντικό να ξέρω τι βλέπεις και να γνωρίζω πως το κατανοείς γιατί μέσα από εσένα και τους άλλους βλέπω και εγώ ο ίδιος αυτά που μόνος μου δεν μπορώ να δω. Μα με σένα δύο πράγματα μπορεί να συμβαίνουν είτε δεν είσαι έξυπνος είτε την εξυπνάδα σου και τη σοφία σου δεν θες να μοιραστείς, θες να την κρατήσεις όλη δικιά σου και φοβάσαι μήπως οι άλλοι την πάρουν. Εγώ όμως δεν φοβάμαι μήπως οι άλλοι πάρουν τη σοφία μου γιατί λίγη έχω, λίγα είναι αυτά που γνωρίζω αν τα συγκρίνουμε με τα όσα δεν γνωρίζω, τι είναι άλλωστε μερικές χιλιάδες πράγματα αν τα συγκρίνεις με το άπειρο των απείρων που υπάρχουν εκεί έξω; Σχεδόν τίποτα. Μιας και είσαι φημισμένος για τις μαθηματικές γνώσεις πιστεύω πως καταλαβαίνεις για τι πράγμα ομιλώ.

Νάρκισσος: Μα φυσικά και καταλαβαίνω, θα ήταν δυνατόν να μην καταλαβαίνω εγώ ;

Ιούλιος Ταγός: Μιας και δεν μπορούμε να ξεκινήσουμε πάλι από την αρχή θα μπορούσες να ακούσεις αυτά που έχουμε να πούμε από δω και πέρα καθώς τώρα ο Λάιος θα ξεκινήσει για να μου πει για ένα νέο κεφάλαιο της συζήτησης του με τη Φωτεινή.

Νάρκισσος: Δυστυχώς θα πρέπει να αποχωρήσω καθώς η Αμαλία με περιμένει στον πάνω όροφο. Θα έμενα αν αρχίζατε από την αρχή αλλά αφού κάτι τέτοιο είναι αδύνατο θα πρέπει να αποχωρήσω. Δεν είναι λίγοι αυτοί που θα έκαναν τα πάντα για να είναι κοντά μου και ένας από αυτούς είναι η Αμαλία, κόρη του Γερμανού πρέσβη. Μια ένωση μου μαζί της θα φέρει ευημερία και χαρά στις δύο αυτοκρατορίες.

Φωτεινή: Πως θα πρέπει να εξετάσουμε την αλήθεια;

Λάιος: Όπως εξετάζουμε τους ανθρώπους και τα υλικά.

Φωτεινή: Θα μπορούσες με ερωτήσεις να με βοηθήσεις να σε ακολουθήσω;

Λάιος: Αυτό είχα κατά νου. Δεν ξεχνώ στιγμή πως η μοίρα δεν με έπλασε για να διδάσκω αλλά για να βοηθάω τους άλλους να διδαχθούν από τον ίδιο τους τον εαυτό. Η αλήθεια μπορεί να εμφανιστεί ή να εξαφανιστεί ;

Φωτεινή: Όχι καθώς πάντοτε προϋπήρχε κάποια κατάσταση και για πάντα θα υπάρχει κάποια κατάσταση όπως και κάποιο νόημα που θα προέρχεται από τα αποτελέσματα των στιγμών.

Λάιος: Οπότε η αλήθεια ούτε δημιουργείται από το μηδέν αλλά ούτε και εξαφανίζεται. Η αλήθεια αλλάζει ;

Φωτεινή: Ναι, το είπαμε πρωτύτερα, η αλήθεια αλλάζει καθώς συμβαίνουν οι αλλαγές στην φύση. Κάποτε ήταν αλήθεια ότι ο ήλιος βρισκόταν στον ουρανό και φώτιζε την Γη, τώρα δεν είναι αλήθεια καθώς είναι νύχτα και η ψυχρή Σελήνη έχει πάρει την θέση του στον ουρανό που δεν είναι γαλάζιος αλλά μαύρος. Μπορώ να δω ακόμα και τις Πλειάδες να ιππεύουν τον νυχτερινό ουρανό όπως εσύ συχνά λες. Τα πάντα ρει και τίποτα δεν μένει ίδιο στον φυσικό κόσμο οπότε αφού η αλήθεια αποτελείται από τα νοήματα που βγαίνουν από τις άπειρες πράξεις που συμβαίνουν και συνέβησαν ως σύνολο τότε πρέπει και αυτή να αλλάζει, ποτέ να μην μένει ίδια.

Λάιος: Όταν ένας άνθρωπος αλλάζει την ίδια στιγμή αλλάζουν και πολλές πλευρές της αλήθειας που ισχύουν για αυτόν. Κάποτε μπορεί να ήταν άγριος μα τώρα μπορεί να μην είναι, κάποτε μπορεί να ήταν άνθρωπος του καλοκαιριού μα τώρα μπορεί να μην είναι, μπορεί κάποτε να διαβάζει μυθιστορήματα αλλά τώρα μπορεί να διαβάζει ποίηση. Καθώς αλλάξει ο άνθρωπος και οι δράσεις του έτσι αλλάζει και η αλήθεια. Τα πάντα μεταλλάσσονται συνεχώς στον φυσικό κόσμο εκτός από τα βαθύτερα νοήματα που είναι κρυμμένα στην φύση. Όπως το νερό του ποταμού ρέει και φθάνει από ψηλά στα χαμηλά έτσι και η αλήθεια ρέει ακολουθώντας την φύση, η αλήθεια είναι το μοναδικό μέρος του κόσμου των ιδεών που ακολουθεί πιστά τις αλλαγές στον φυσικό κόσμο. Ωστόσο όλες οι δράσεις στον φυσικό κόσμο είναι μετρημένες αλλά αυτό που αλλάζει και εμφανίζεται είναι ο τρόπος με τον οποίο γίνονται αυτές οι δράσεις. Ο τρόπος συχνά είναι ο καθοριστικός παράγοντας που φέρνει την διαφοροποίηση στα αποτελέσματα των δράσεων.

Όσο γρήγορα άρχισε η βροχή τόσο γρήγορα σταμάτησε και ο δυνατός άνεμος εξακολουθούσε με δύναμη να σπρώχνει τα σκούρα σύννεφα τότε άρχισαν να διασπώνται και το γαλάζιο χρώμα του ουρανού άρχισε και πάλι να φαίνεται. Ο ήλιος για λίγο έριξε τις ακτίνες του πάνω στο μάρμαρο που με την ηρεμία του ταξίδευε στους αιώνες μαζί με τον ήλιο που κάθε ηλιόλουστη μέρα το έλουζε με τις κίτρινες αποχρώσεις του από την ανατολή μέχρι την δύση, ήταν όμως χειμώνας και ο ήλιος το έλουζε λιγότερα συχνά. Το μάρμαρο σκεφτόταν το καλοκαίρι με χαρά ενώ ο Λάιος σκεφτόταν το καλοκαίρι με απέχθεια καθώς η ζέστη έκανε το σώμα του να ιδρώνει εύκολα όταν περπατούσε στην φύση. Στην άκρη της αγοράς οι φρουροί έκαιγαν μερικούς σάπιους κορμούς δέντρων και ο λευκός καπνός ερχόταν προς την Στοά του Αττάλου. Μέσα από τον καπνό οι ακτίνες του ήλιου επίμονα περνούσαν και δημιουργούσαν ένα θέαμα που θύμιζε στον Λάιο τις θρησκευτικές εικόνες που παρίσταναν θαύματα που είχαν λάβει μέρος στο μακρινό παρελθόν.

Φωτεινή: Πως θα πρέπει να συνεχίσουμε ;

Λάιος: Η αλήθεια επηρεάζετε από αυτά που συμβαίνουν στον φυσικό κόσμο. Σωστά ;

Φωτεινή: Σωστά

Λάιος: Μπορεί το μη υλικό να επηρεαστεί από κάτι υλικό;

Φωτεινή: Όχι

Λάιος: Μήπως πάλι μπορεί να αλλάξει μορφή και να ρεύσει κάτι που δεν είναι υλικό ;

Φωτεινή: Και πάλι όχι

Λάιος: Γνωρίζοντας ότι η αλήθεια επηρεάζετε από τα υλικά, αλλάζει μορφή μα και ρέει όπως κάνουν όλα τα υλικά και δεν μπορεί από το τίποτα να εμφανιστεί αλλά ούτε εξαφανίζεται καταλήγουμε στο συμπέρασμα ότι και η αλήθεια είναι φτιαγμένη από κάποιο ανώτερο υλικό που μπορεί να εκφράσει με την δομή του όσα δεν μπορούν να εκφράσουν τα απλά υλικά του φυσικού κόσμου. Μα η αλήθεια δεν είναι δημιούργημα του νοήμονος ανθρώπου όπως η πολιτική, η αρετή και λογική;

Φωτεινή: Μα φυσικά, για να δημιουργηθούν πρέπει κάποιο νοήμον όν να τα σκεφτεί με την νόηση του και να τα δημιουργήσει. Δίχως τον άνθρωπο η πολιτική ως ιδέα δεν θα υπήρχε.

Λάιος: Όμως προσέξτε, αφού η αλήθεια είναι φτιαγμένη στον κόσμο των ιδεών από κάποιο ανώτερο υλικό όπως και όλα όσα ανήκουν στον κόσμο των ιδεών μπορεί να εμφανιστεί από το απόλυτο τίποτα μετά την αρχή των πάντων και πριν το τέλος των πάντων ;

Φωτεινή: Όχι καθώς η ύλη δεν εμφανίζεται αλλά μόνο αλλάζει μορφή.

Λάιος: Μα τότε οδηγούμαστε να πιστέψουμε ότι η αλήθεια πρέπει να προϋπήρχε του ανθρώπου και ότι δημιουργήθηκε μαζί με όλα τα άλλα υλικά στην αρχή των πάντων.

Φωτεινή: Απόλυτα λογικό, δεν αποτελεί εξαίρεση.

Λάιος: Και όμως αποτελεί εξαίρεση καθώς όλες οι ανώτερες ιδέες απαιτούν κάποιο νοήμων ον για να δημιουργηθούν. Αυτό πάλι μας οδηγεί στο συμπέρασμα ότι αφού η αλήθεια δημιουργήθηκε στην αρχή των πάντων πρέπει εκείνη την στιγμή να υπήρξε κάποια νοήμων δύναμη που με την νόηση της να δημιούργησε την αλήθεια.

Φωτεινή: Μα αυτή είναι μια πραγματικά ξεχωριστή γνώση. Η ύπαρξη μιας δύναμης με νοημοσύνη στην αρχή των πάντων είναι κάτι πραγματικά εντυπωσιακό.

Λάιος: Θα πρέπει και πάλι να ήμαστε προσεχτικοί καθώς ανακαλύψαμε την ύπαρξη μίας δύναμης με νοημοσύνη στην αρχή των πάντων όμως δεν μπορούμε να ξέρουμε αν αυτή η δύναμη είναι ο Θεός για τον οποίο μιλούν οι θρησκείες καθώς δεν έχουμε το παραμικρό ίχνος στοιχείου για τα όσα έκανε πέρα από το να σκεφτεί με την νόηση της την αλήθεια και να την πλάσει ώστε να της δώσει μορφή.

Ιούλιος Τάγος: Νομίζω πως πρέπει να δηλώσω τον εντυπωσιασμό μου για το που σας οδήγησε η φιλοσοφία, πραγματικά εντυπωσιακός διάλογος.

Λάιος: Μην νομίζεις πως θα γλιτώσεις από την φιλοσοφία τόσο εύκολα, συνεχίσαμε για λίγο ακόμα την έρευνα μας αυτή την φορά έχοντας στο επίκεντρο την ύπαρξη.

Τάγος: Με αδικείς πιστεύοντας πως θέλω να γλιτώσω, εγώ με χαρά υπηρετώ την φιλοσοφία όπως με δίδαξε ο πατέρας μου. Όπως γνωρίζεις καλά αν έπαιρνα κάποιον άλλο δρόμο ο πατέρας μου θα δυσαρεστούνταν και θα επέλεγε κάποιον άλλο για διάδοχο. Όμως εξίσου αλήθεια είναι το γεγονός ότι εγώ αγαπώ με όλη μου την ύπαρξη τις επιλογές που πήρα ώστε να υπηρετώ αυτή την στιγμή την φιλοσοφία και στο μέλλον τον λαό της νέας ρωμαϊκής αυτοκρατορίας.

Λάιος: Τότε κάνε λίγη ακόμη υπομονή και άκουσε με προσοχή την διήγηση μου ώστε όταν επιστρέψεις στην σύντροφό σου να την διδάξεις όλα όσα έμαθες σήμερα.

Τάγος: Και γιατί δεν την διδάσκεις εσύ αυτοπροσώπως ; Όλοι γνωρίζουν πως με ευκολία διδάσκεις όσους με αφοσίωση παρακολουθούν αυτά που λες.

Λάιος: Η σύντροφος σου θα ήταν καλύτερα να μιλήσει για αυτά τα ζητήματα με εσένα και αν φανεί πως όντως είναι έξυπνη όπως συχνά μου λες τότε θα μπορούσα να την συναντήσω αν κάποια μέρα θελήσει να με δει στο μέρος όπου εμπνεύστηκα για πρώτη φορά.

Τάγος: Και που είναι αυτό το μέρος ;

Λάιος: Βρίσκεται εκεί όπου στέκει μια μαρμάρινη επιγραφή για κάποιον με τον ίδιο ρόλο με εσένα, τον Καίσαρα Αέλιο.

Φωτεινή: Πως όμως γνωρίζουμε με σιγουριά αν υπάρχει ο κόσμος των ιδεών ;

Λάιος: Αυτή είναι μια καλή ερώτηση που κάθε φιλομαθής άνθρωπος θα έκανε. Θα πρέπει να υποθέσουμε πρώτα ότι δεν υπάρχει τίποτα άλλο πέρα από τον φυσικό κόσμο και να ερευνήσουμε αν υπάρχει κάτι ανώτερο από τον φυσικό κόσμο.

Φωτεινή: Ας το υποθέσουμε

Λάιος: Αν ο κόσμος της φύση είναι το μόνο που υπάρχει θα μπορούσαμε να πούμε πως υπάρχει κάτι άλλο ;

Φωτεινή: Όχι καθώς μόνο αυτός ο κόσμος θα υπήρχε και τίποτα άλλο.

Λάιος: Άρα η ύλη όπως την γνωρίζουμε και υπάρχει γύρω μας θα ήταν η απόλυτη ύπαρξη.

Φωτεινή: Τι είναι η απόλυτη ύπαρξη ;

Λάιος: Είναι αυτό που υπάρχει τέλεια και απόλυτα, που είναι το απόλυτο αντίθετο της απόλυτης μη ύπαρξης.

Φωτεινή: Τι είναι η απόλυτη μη ύπαρξη ;

Λάιος: Είναι ουσιαστικά το κενό, αυτό που δεν υπάρχει με κανέναν τρόπο. Αυτό που υπάρχει άπλετο στο σύμπαν ανάμεσα στην επιμέρους ύλη.

Φωτεινή: Τώρα είναι κατανοητό. Ουσιαστικά μιλάμε για τα δύο αντίθετα.

Λάιος: Όταν θέλουμε να μελετήσουμε κάτι από το οποίο ήμαστε φτιαγμένοι και εμείς οι ίδιοι τι πρέπει να κάνουμε ;

Φωτεινή: Να προσπαθήσουμε να μην επηρεαστούμε από αυτό το γεγονός

Λάιος: Αν όμως όλα όσα ξέρουμε για το ίδιο είναι μεροληπτικά τι θα πρέπει να κάνουμε ;

Φωτεινή: Θα πρέπει με βάση τα άλλα να εξετάσουμε αυτό που θέλουμε να εξετάσουμε.

Λάιος: Ποιο είναι το άλλο σε αυτή την περίπτωση ;

Φωτεινή: Το κενό δηλαδή η απόλυτη μη ύπαρξη

Λάιος: Ξέρουμε κάτι για την απόλυτη μη ύπαρξη

Φωτεινή: Όχι καθώς είναι αδύνατο να γνωρίζουμε αυτό που δεν υπάρχει, ο μόνος τρόπος να το μελετήσουμε είναι να μελετήσουμε αυτό που υπάρχει οπότε πάλι θα μεροληπτούσαμε.

Λάιος: Τότε μόνο μια διέξοδος υπάρχει

Φωτεινή: Και ποια είναι αυτή ;

Λάιος: Να μελετήσουμε τις σχέσεις τους, τον τρόπο με τον οποίο συμπεριφέρονται.

Ω γυναίκα της δράσης που το άγγιγμα σου τον αέρα ημερεύεις

Ω γυναίκα της σκόνης που με βοηθό τον άνεμο τους βράχους στον διάβα σου σκαλίζεις

Ω γυναίκα της λευκής αρμονίας που το μάρμαρο χαράζεις

Ω πευκοβελόνα του δάσους που το πρόσωπο αγγίζεις

Ω νύχτα της άνοιξης που η δροσιά σε συνοδεύει

Ω κύμα που με τον αφρό σου κοσμείς το σώμα μου

Ω πυρ που ακόμα και στο σκούρο μέταλλο τις δικές ανοιχτές αποχρώσεις δίνεις

Ω σκιά στο λευκό τοπίο που σαν πέπλο το έδαφος καλύπτεις

Ω πως με κανείς με τέτοιο τρόπο να ομιλώ;

Είσαι μούσα που την γλώσσα των ανθρώπων μαγεύεις ;

Ή νύμφη που πίσω από του δάσους το δέντρο φοράς το λευκό σου φόρεμα ;

Της φύσης δημιούργημα είσαι μα πως τον δημιουργό σου να ευχαριστήσω;

Πως το φως του φεγγαριού να ευχαριστήσω που το πρόσωπο σου φωτίζει ;

Πως στην νόηση μου να βάλω το δικό σου κόσμο των ιδεών και πως τα μάτια σου να διαβάσω ;

Πως την ύπαρξη σου και την ύπαρξη όλων των υπάρξεων να μελετήσω ;

Πως το πυρ της νόησης σου να αγγίξω ;

Ω κόρη της νύχτας που σαν την όψη του φεγγαριού αντανάκλασέ πάνω στο νερό της λίμνης

Ω νύμφη ιερού δάσους πως τους λόφους και τα βουνά αντικρίζεις ; Και πως με τα γυμνά σου πόδια περπατάς στου ποταμού τα παγωμένα νερά ;

Ω πλάσμα της νόησης και της ομορφιάς πως έξαφνα μπροστά μου βρίσκεσαι ;

Ω της ηρεμίας άγγιγμα πως στην πόλη βρέθηκες ;

Το πρόσωπο μου αναζητάς ή η τύχη σε έφερε μπροστά μου ;

Δώσε μου το φως σου και φώτισε την ψυχή μου

Ω πως της θάλασσας τα νερά καλύπτουν το κορμί σου ;

Ω πως της θάλασσας ο άνεμος χαϊδεύει τα μαλλιά σου ;

Ω πως της θάλασσας το γαλάζιο αρπάζει το λευκό του δέρματος σου ;

Ω πως της φύσης το πράσινο από μακριά σε θαυμάζει ;

Ω πως της ομορφιάς ο προστάτης με το βλέμμα του σε επεξεργάζεται ;

Ποιος της ύπαρξης σου είναι ο σκοπός και ποιος της μαγευτικής σου νόησης ο οδηγός ;

Ποιος με το σκήπτρο του στην φύση έδωσε εντολή να σε δημιουργήσει ; Εσένα, την ξεχωριστή αυτή ύπαρξη που σαν το πιο κελαηδιστό πουλί γλυκαίνεις τις στιγμές που σαν χείμαρρος ορμούν.

Ω κόρη του φωτός και της ημέρας που στης νύχτας το σκοτάδι κρύβεσαι

Ω Δρυάδα που στης βελανιδιάς τον κορμό αφήνεις το κορμί σου για να ανέβεις με την νόηση σου, όχι στο δέντρο μα κάπου πολύ ψηλότερα

Ω πως την ομορφιά σου ζηλεύουν οι σάτυροι που στο δάσος σε καταδιώκουν

Ω πως το σώμα σου σκεπάζεται από της βελανιδιάς την σκιά και το κόκκινο χρώμα από τα μάγουλα σου χάνεται

Λάιος: Πάντα στην φύση όταν τα δύο αντίθετα έρχονται σε επαφή ή ακόμα και όταν έρχονται κοντά το ένα στο άλλο έχουμε ως αποτέλεσμα μία ή και περισσότερες δράσεις που συνήθως είναι δραματικές, εκρηκτικές και δυναμικές. Μπορείτε να μου πείτε τι συμβαίνει όταν συνδυάζουμε ένα υλικό με πολύ υψηλό πεχά με ένα υλικό με πολύ χαμηλό πεχά ;

Φωτεινή: Έχουμε μια αντίδραση που μοιάζει με έκρηξη και τα δύο υλικά διαλύονται.

Λάιος: Σωστά, από μικρή ηλικία έκανα τέτοιου είδους πειράματα. Τι συμβαίνει όταν ρίξουμε καυτό νερό σε πολύ κρύο νερό ;

Φωτεινή: Πάλι θα έχουμε μια μεγάλη δράση και φαντάζομαι ότι θα δημιουργηθούν υδρατμοί

Λάιος: Αν αυτή την φορά πλησιάσουμε τους δύο αντίθετους πόλους ενός μαγνήτη, τι θα συμβεί ;

Φωτεινή: Οι πολλοί θα έχουν μια έλξη

Λάιος: Όταν ενώσουμε το καλό με το κακό δεν έχουμε μια δράση όπου είτε το κακό γίνεται καλύτερο είτε το καλό γίνεται χειρότερο είτε και τα δύο ταυτόχρονα είτε έχουμε ένα εκρηκτικό κλίμα ;

Φωτεινή: Σωστά

Λάιος: Όταν έχουμε άτομα από ακραίες και ταυτόχρονα αντίθετες πολιτικές παρατάξεις δεν έχουμε άσχημες δράσεις ;

Φωτεινή: Μα ναι, υπάρχουν άπειρα παραδείγματα στην ιστορία και την καθημερινότητα

Λάιος: Όταν όμως ακουμπήσουμε την απόλυτη ύπαρξη δηλαδή την ύλη με την απόλυτη μη ύπαρξη δηλαδή το κενό που υπάρχει στο διάστημα τι συμβαίνει ;

Φωτεινή: Απολύτως τίποτα

Λάιος: Πως είναι δυνατόν και λογικό όταν τα δύο μεγαλύτερα αντίθετα που υπάρχουν, η απόλυτη ύπαρξη (ύλη) και η απόλυτη μη ύπαρξη (κενό), έρθουν σε επαφή να μην υπάρχει η παραμικρή αντίδραση ; Υπάρχουν μόνο δύο εξηγήσεις που μπορεί και να συμβαίνουν ταυτόχρονα.

Φωτεινή: Και ποιες είναι αυτές ;

Λάιος: Είτε δεν υπάρχει απολύτως κανένα κενό στον φυσικό κόσμο και το διάστημα γιατί αυτό που θεωρούμε εμείς ως κενό είναι ενός είδους κατώτερη μορφή ύπαρξης είτε η ύλη που ξέρουμε δεν είναι η απόλυτη ύπαρξη και για αυτό τον λόγο δεν αντιδρά με το κενό ή η αντίδραση είναι εξαιρετικά αδύναμη. Αν ένα από τα δύο ή και τα δύο συμβαίνουν τότε υποχρεωτικά υπάρχει ένας ανώτερος κόσμος καθώς η έλλειψη αντίδρασης με το κενό που τελικά είναι μια πολύ χαμηλή μορφή ύπαρξης είτε με το κενό ως απόλυτη μη ύπαρξη μας οδηγεί στο συμπέρασμα ότι η ύλη του φυσικού κόσμου δεν είναι η απόλυτη ύπαρξη. Αναγκαστικά υπάρχει ένας ανώτερος κόσμος, ο κόσμος των ιδεών, ώστε να εξηγηθούν οι δράσεις και η έλλειψη αυτών σε διάφορες καταστάσεις.

Λάιος: Τι κατάλαβες από αυτά που σου διηγήθηκα ;

Ιούλιος Τάγος: Κατάλαβα ότι με βάση την λογική και την ανθρώπινη νόηση μπορούμε να ανακαλύψουμε ότι υπάρχει ένας ανώτερος κόσμος από τον οποίο πηγάζουν οι ιδέες και η αλήθεια.

Λάιος: Εγώ αυτή την στιγμή δεν θα επέλεγα το ρήμα «πηγάζουν» μα εσύ είσαι ελεύθερος να το κάνεις καθώς ακόμα δεν εγώ θέσει στιβαρά όρια στον κόσμο των ιδεών ή ορθότερα στους κόσμους των ιδεών και των πνευμάτων. Θέλω αφού συναντήσεις την σύντροφό σου με ηρεμία να σκεφτείς αυτά που σου είπα, καθώς ο καιρός αρχίζει να ανοίγει θα σε συμβούλευα να σκεφτείς την νύχτα κοιτώντας τον νυχτερινό ουρανό με τα άπειρα αστέρια.

Ιούλιος Τάγος: Λάιε, γιέ της Χαονίας και της Θήβας έχω μια ερώτηση, την ίδια ερώτηση με την Φωτεινή. Με ποιόν τρόπο υπάρχει το υπαρκτό και πόσο ή πόσα είναι τα πάντα ως σύνολο ;

Λάιος: Εσύ τι πιστεύεις ;

Ιούλιος Τάγος: Πιστεύω ότι αφού υπάρχουν πολλά είδη ύπαρξης θα υπάρχουν πολλά ;

Λάιος: Μήπως όμως η ύπαρξη και η μη ύπαρξη είναι άλλο ένα δίπολο όπου ανάλογα το σημείο του δίπολου αλλάζει και το ποσοστό της ύπαρξης κάθε υλικού.

Ιούλιος Τάγος: Μα για ποια υλικά μιλάς και σε ποιο σημείο της υπάρξεως βρισκόμαστε ;

Λάιος: Μιλώ για υλικά ανώτερα και κατώτερα από αυτά που γνωρίζουμε, που υπάρχουν περισσότερο ή λιγότερο από τα υλικά του φυσικού κόσμου. Όσον αφορά το σημείο του δίπολου όπου βρισκόμαστε θα σε βοηθήσω ώστε εσύ να απαντήσεις στην ερώτηση που έθεσες.

Τάγος: Νομίζω πως οδεύουμε στην αρχή ενός ακόμη φιλοσοφικού διαλόγου.

Λάιος: Και με τι θέμα ;

Τάγος: Την ύπαρξη

Λάιος: Όχι Ιούλιε, αυτή είναι μόνο η συνέχεια του διαλόγου που άρχισα με την Φωτεινή. Όταν έχουμε ένα ενιαίο αντικείμενο τότε υπάρχει απόλυτα. Σωστά ;

Ιούλιος Τάγος: Ναι καθώς είναι ενιαίο και εξακολουθεί να είναι το ίδιο.

Λάιος: Όταν το σπάσουμε σε δύο ή τρία κομμάτια θα μπορούσαμε να πούμε ότι εξακολουθεί να υπάρχει απόλυτα ;

Ιούλιος Τάγος: Μα φυσικά και όχι

Λάιος: Αν το σπάσουμε σε άπειρα κομμάτια που με δυσκολία μπορούμε να δούμε και τα απλώσουμε σε μια μεγάλη έκταση τότε δεν θα υπάρχει ακόμα λιγότερο ;

Ιούλιος Τάγος: Ούτε λόγος

Λάιος: Έτσι λειτουργεί και η ύπαρξη ως σύνολο. Όσο λιγότερο και πιο διαιρεμένος είναι κόσμος τόσο λιγότερο υπάρχει και όσο πιο διαφορετικό είναι κάθε κομμάτι πάλι τόσο λιγότερο υπάρχει. Και όσο πιο απλό είναι ένα υλικό τόσο πιο πολύ υπάρχει. Μα με την ζωή μπορεί κάτι από έναν χαμηλότερο κόσμο να υπερπηδήσει τα όρια και με το πνεύμα του να περάσει στον κόσμο των ιδεών δηλαδή να ανέλθει. Πες μου ποιο ήταν το πρώτο χημικό στοιχείο που υπήρξε στο σύμπαν ;

Ιούλιος Τάγος: Το υδρογόνο

Λάιος: Σωστά και τι σημαίνει υδρογόνο ;

Ιούλιος Τάγος: Αυτό που γεννά το ύδωρ, το νερό.

Λάιος: Δηλαδή το πιο απλό υλικό από όλα υπήρξε και συνεχίζει να υπάρχει σε τεράστιες ποσότητες στο σύμπαν. Αυτό το απλό υλικό είναι το υλικό που γεννά το πιο βασικό στοιχείο για την ζωή, το ύδωρ. Για πες μου κάτι άλλο, όσο γεράζουμε και φθειρόμαστε δεν ερχόμαστε πιο κοντά στην σωματική μη ύπαρξη ;

Ιούλιος Τάγος: Μα ναι, όσο παίρνει ο καιρός το ανθρώπινο σώμα φθείρετε και κάποτε μετατρέπεται σε χώμα, δηλαδή δεν υπάρχει.

Λάιος: Όμως υπάρχει κάποια στιγμή όπου κάτι υπάρχει απόλυτα όπου κάτι από πρώτες ύλες μετατρέπεται στην θεωρητική απόλυτη ύπαρξη και από αυτό το σημείο και μετά αν αφεθεί ελεύθερο και δίχως φροντίδα θα αρχίσει και πάλι να διαλύεται μέχρι να μετατραπεί και πάλι σε πρώτες ύλες. Υπάρχει σε κάθε ύπαρξη μια κορυφή όπου το αντικείμενο της περίπτωσης υπάρχει απόλυτα ή είναι στο πιο υψηλό επίπεδο της ύπαρξης που θα μπορούσε να φτάσει, θα μπορούσαμε και πάλι να χρησιμοποιήσουμε την κανονική κατανομή από την επιστήμη της στατιστικής για να περιγράψουμε τον κύκλο της ύπαρξης κάθε αντικειμένου. Θα ήθελα να σου κάνω άλλη μια ερώτηση, όταν ένας οργανισμός πεθαίνει δεν χάνει θερμοκρασία ;

Ιούλιος Τάγος: Ναι, από όσο γνωρίζω.

Λάιος: Το σύμπαν θερμαίνεται ή ψύχεται ;

Ιούλιος Τάγος: Ψύχεται, στην αρχή το σύμπαν ήταν τόσο θερμό όπου δεν μπορούσε ούτε το παραμικρό υλικό να δημιουργηθεί. Προτείνεις την υπόθεση ότι το σύμπαν υπάρχει λιγότερο όσο περνάει ο καιρός επειδή ψύχεται.

Λάιος: Καλά αντιλαμβάνεσαι αλλά όχι μόνο για αυτόν τον λόγο. Θυμάσαι τι είπαμε για τα αντικείμενα που σπάνε, διαιρούνται και απλώνονται ;

Ιούλιος Τάγος: Μα ναι, ότι υπάρχουν λιγότερο όσο περισσότερο διαιρούνται και σπάνε σε περισσότερα κομμάτια.

Λάιος: Το σύμπαν συμπυκνώνετε ή απλώνεται και διαιρείται ;

Ιούλιος Τάγος: Με βάση όσα έχουν ανακαλυφθεί απλώνεται και διαιρείται. Παρατηρώ ότι πάλι συμπεράνουμε ότι όσο περνάει ο καιρός τόσο λιγότερο υπάρχει το σύμπαν και τόσο χαμηλότερα πέφτει στην κλίμακα της ύπαρξης.

Λάιος: Στο ίδιο συμπέρασμα θα έρθεις αν μελετήσεις την πολυπλοκότητα του σύμπαντος.

Ιούλιος Τάγος: Μα πως ;

Λάιος: Όταν κανείς σπάει σε άπειρα μικρά κομμάτια δεν είναι πιο περίπλοκος καθώς δημιουργούνται άπειρες σχέσεις ανάμεσα στα κομμάτια ; Την ίδια στιγμή όταν κάτι σπάει οι άκρες των σπασμένων κομματιών δεν είναι πιο αιχμηρές και δαιδαλώδεις ;

Ιούλιος Τάγος: Ναι, είναι

Λάιος: Αν λοιπόν βρίσκεσαι πάνω στο απόλυτο υπαρκτό βλέπεις μόνο λίγα υλικά που βρίσκονται παντού γύρο σου και ποτέ σε μεγάλη απόσταση, όταν όμως βρίσκεται κάπου χαμηλότερα σε ύπαρξη τότε βλέπεις πολλά διαφορετικά υλικά με περιπλοκές σχέσεις και άλλα είναι κοντά και άλλα είναι πολύ μακριά. Όταν κοιτάζεις δίπλα σου δεν βλέπεις πολλά υλικά σχετικά κοντά σου. Μα όταν κοιτάξεις τον νυχτερινό ουρανό δεν βλέπεις άπειρα αντικείμενα μακριά σου ; Αν κατάφερες με προσοχή να ακολουθήσεις την ακολουθία τότε τώρα θα πρέπει να μπορείς να καταλάβεις ότι δεν βρισκόμαστε ψηλά στο επίπεδο της ύπαρξης. Εγώ προσωπικά πιστεύω ότι βρισκόμαστε κάπου στην μέση του της κλίμακας της ύπαρξης αλλά θα μπορούσα να αλλάξω άποψη αν κάποιες σκέψεις μου επιβεβαιωθούν. Νομίζω όμως ότι το νόημα δεν είναι να μάθουμε το που βρισκόμαστε σε επίπεδο ύπαρξης αλλά να αντιληφθούμε ότι υπάρχουν πολλά πάνω και κάτω από εμάς. Το σύμπαν δεν είναι παρά ένα μικροσκοπικό κομμάτι που αποκόπηκε από τον κόσμο των ιδεών και έσπασε σε άπειρα μικρά κομμάτια. Η ενότητα του σύμπαντος στην αρχή και η ροή του σαν κάτι εύκαμπτο κατά τις πρώτες στιγμές αλλά και το αρχικό μικρό του μέγεθος με οδηγεί στο να πιστέψω πως ο κόσμος των ιδεών δεν πρέπει να είναι μεγάλος σε μέγεθος αλλά τα υλικά του πρέπει να είναι εξαιρετικά ενεργά και χρήσιμα. Περισσότερα για την ύπαρξη θα σου αποκαλύψω αύριο, ελπίζω ο καιρός να είναι καλύτερος. Σαν μια έκρηξη ήταν η στιγμή που το σύμπαν δημιουργήθηκε, από την μια στιγμή στην άλλη το κομμάτι από τον κόσμο των ιδεών αποκολλήθηκε, άρχισε να διαλύεται και να διασπάται. Έτσι και σήμερα το σύμπαν συνεχίζει να διασπάται και να διαιρείτε ακόμα περισσότερο, τίποτα άλλο πέρα από την φύση δεν είναι να αναγκαίο να δούμε για να κατανοήσουμε την περιπλοκότητα του κόσμου μας. Ένα κομμάτι, μέρος του κόσμου των ιδεών αποκόπηκε καθώς αποσταθεροποιήθηκε , αυτό ήταν το σύμπαν στην αρχή του, ένα κομμάτι μάζας που δεν είχε ακόμη μετατραπεί σε ύλη όπως την αντιλαμβανόμαστε, ήταν τόσο θερμό που ούτε οι πρώτοι πυρήνες δεν είχαν σχηματιστεί. Τι είναι η ύλη και η φύση όπως την ξέρουμε σήμερα ; Δεν είναι τίποτα άλλο από την ξεπεσμένη ύπαρξη που κάποτε ήταν μέρος του κόσμου των ιδεών, του κόσμου των βαθύτερων νοημάτων που οι φιλοσοφημένοι άνθρωποι προσπαθούν να ακολουθήσουν. Μα πως αλλιώς εξηγείται όλη αυτή η άγρια αρμονία μέσα στην φύση που εγώ ο ίδιος εξυμνώ από την αρχή της ζωής μου, πως αλλιώς εξηγείται η ροή πως τον πλήρη κατακερματισμό των υλικών, πως αλλιώς εξηγείται η μέθεξη και η λογική ; Με την λογική και την νόηση μπορούμε να τοποθετήσουμε τους δικούς μας λίθους στο μεγάλο Κάστρο της μελέτης της υπάρξεως. Δεν πέρασε καιρός από όταν κάποιος μου είπε «Βρες τον κόσμο στον οποίο η ψυχή σου ανήκει, ο κόσμος μας είναι πολύ χαμηλά για εσένα, ακόλουθα το φως». Και αυτή την στιγμή το φως ακολουθώ για να βρω το υψηλό και ξέρεις που με οδηγεί ; Με οδηγεί στα πρώτα αστέρια αλλά ακόμα πιο πριν, στην στιγμή που όλα όσα εμείς αποκαλούμε σύμπαν άρχισαν. Η στιγμή αυτή δεν ήταν η αρχή των πάντων ίσως να μην είναι ούτε το τέλος της αρχής. Ότι υπήρχε τότε βρέθηκε στην ξαφνική και βίαιη μετάβαση από το ύψος των ουρανών στο βάθος των ωκεανών. Πως όμως θα μπορούσα να περιγράψω αυτή την στιγμή ; Πρέπει να σκεφτείς κάτι δραματικό και ταχύ, ίσως μια έκρηξη σε αεροσκάφος να είναι ένα κατάλληλο παράδειγμα. Το αεροσκάφος πετά πολλές χιλιάδες πόδια πάνω από το έδαφος, μια έκρηξη σιζει το εσωτερικό. Μέσα σε λιγότερο από ένα δευτερόλεπτο η ρωγμή που έχει δημιουργηθεί από την έκρηξη εξαπλώνεται πάνω στο ελαφρύ μέταλλο που υποχωρεί και σχίζεται καθώς η δύναμη του αέρα το τραβά προς τα πίσω. Καθώς αποκόβεται αρχίζει να σπάζει σε κομμάτια τα οποία διασπώνται ακόμη περισσότερο. Ισάξια δραματική ήταν η αρχή του σύμπαντος, η αποκοπή ενός κομματιού που κατέρρευσε καθώς βρέθηκε ανάμεσα σε δύο δυνάμεις.

Ιούλιος Τάγος: Κάι ποιες είναι αυτές οι δυνάμεις ;

Λάιος: Η μια μοιάζει με την βαρύτητα και η άλλη μοιάζει με την έλξη των αντιθέτων. Η πρώτη όμως πέρα από την βαρύτητα θα μπορούσαμε να πούμε ότι μοιάζει και με την δύναμη που κρατά τα υλικά ενιαία. Πιάσε μια πέτρα και προσπάθησε χρησιμοποιώντας μόνο τα χέρια σου να την χωρίσεις σε δύο κομμάτια, δεν μπορείς, σε αυτή την δύναμη αναφέρομαι. Προσπαθώ αυτό που είναι περίπλοκο να το κάνω απλό ώστε να το καταλάβεις. Έτσι όλοι μας προερχόμαστε από ύλη που δεν ήταν πάντα ξεπεσμένη όπως τώρα μα με εμάς τους ανθρώπους συμβαίνει κάτι ακόμα ποιο ξεχωριστό. Βλέπεις την βρύση από όπου πέφτει δροσερό νερό κάθε καλοκαίρι ;

Ιούλιος Τάγος: Ναι, την βλέπω.

Λάιος: Βγάζει συνεχώς νερό μα πως δεν σταματά, το νερό δεν στερεύει κάποια στιγμή ;

Ιούλιος Τάγος: Όχι γιατί υπάρχει ο κύκλος του νερού

Λάιος: Σε σωστό δρόμο βρισκόμαστε, έτσι λειτουργεί και η ύπαρξη, ως ένας κύκλος. Θυμάμαι ότι κάποτε έβαζαν μια κανάτα με νερό πάνω στο ζεστό σώμα. Τι συνέβαινε ; Το νερό εξατμιζόταν και κάποιος έπρεπε να την γεμίζει συχνά. Αυτό συμβαίνει και στον κόσμο μας. Αφού κάτι αποκόπηκε και πέφτει κάτι άλλο δεν πρέπει να ανέβει για να προσκολληθεί ;

Ιούλιος: Μα φυσικά, αλλιώς κάποτε τα πάντα θα τελείωναν.

Λάιος: Για αυτό τον λόγο υπάρχει η νοημοσύνη. Δεν είναι εντυπωσιακό πως εμείς που ήμαστε φτιαγμένοι από απλή ύλη, από κάτι φθαρτό μπορούμε και με την νόηση μας ανεβαίνουμε τόσο ψηλά ;

Ιούλιος Τάγος: Είναι όντως άξιο απορίας

Λάιος: Ο άνθρωπος ως ξεπεσμένη ύλη αγκαλιάζει την ύπαρξη και υψώνετέ στα ουράνια με την νόηση του, την όραση του μυαλού. Τίποτα το υλικό δεν μπορεί να μας ανεβάσει δίχως την νόηση. Η νόηση και τα πνευματικά πράγματα που εμείς σκεφτόμαστε είναι η σύνδεση μας με αυτό που ήμασταν. Λειτουργούμε ως όπλο της ύπαρξης απέναντι στην μη ύπαρξη, σαν ένα μακρύ χάλκινο μαχαίρι. Όμως έτσι και πέσουμε από το χέρι του καλού, το κακό θα μας αρπάξει και θα γίνουμε όπλο ενάντια στο καλό και την ύπαρξη. Έχεις ακουστά τους ελληνικούς αποικισμούς ;

Ιούλιος: Μα πως

Λάιος: Εμπρός λοιπόν πες μου η κάθε αποικία δεν είχε και μια μητρόπολη ;

Ιούλιος: Ναι, είχε

Λάιος: Αυτές οι δύο πόλεις ήταν η μια μακριά από την άλλη

Ιούλιος: Σωστά αλλά είχαν δεσμούς, άλλοτε φιλικούς, άλλοτε ουδέτερους και άλλοτε εχθρικούς.

Λάιος: Έτσι κάτι κρατούσε σε επαφή αυτές τις δύο πόλεις. Αυτό το κάτι είναι και οι ιδέες των ανθρώπων, οι ιδέες και η πνευματικότητα μας είναι αυτό που μας κρατά κοντά στην πραγματική ύπαρξη, είναι αυτό που μας ανεβάζει.

Ιούλιος: Μέχρι εδώ συμφωνούσα μα νομίζω πως οι λόγοι σου έχουν αρχίσει να σκορπίζουν δίχως να ακολουθούνται από αποδείξεις και νόηση. Πως περιμένεις να πιστέψω ότι η πνευματικότητα που φτιάχνουν οι άνθρωποι είναι ο σύνδεσμος μεταξύ του κόσμου των ιδεών και των ανθρώπων ;

Λάιος: Καλώς, θα σου τα εξηγήσω ξανά και με περισσότερες λεπτομέρειες. Πες μου οι πρόγονοι μας επηρεάζουν με κάποιο τρόπο;

Ιούλιος: Όχι, αφού είναι νεκροί

Λάιος: Λύσε μου μια απορία

Ιούλιος: Εάν μπορώ φυσικά θα το κάνω

Λάιος: Είμαι σίγουρος ότι μπορείς, ίσως να είσαι νέος στην φιλοσοφία αλλά έχεις εύστροφο μυαλό. Όταν μαθαίνεις για κάποιο γεγονός μπορεί να αλλάξεις με κάποιον τρόπο;

Ιούλιος: Τι εννοείς να αλλάξω;

Λάιος: Να σκεφτείς κάτι εξαιτίας αυτών που έμαθες με αποτέλεσμα να οδηγηθείς σε κάποια πράξη του κανονικά δεν θα έκανες.

Ιούλιος: Μα φυσικά, αυτό συμβαίνει συχνά. Δεν είναι κάτι δύσκολο για μένα να το παραδεχτώ. Όπως ο Μέγας Αλέξανδρος άλλαξε και έγινε άλλος άνθρωπος από αυτά που έμαθε για τους λαμπρούς πολεμιστές της Ιλιάδας έτσι και εγώ άλλαξα όταν από εσένα άκουσα για πρώτη φορά πως ο Μάρκος Αυρήλιος παρά το ότι ήταν αυτοκράτορας ήταν και φιλόσοφος. Σκέφτηκα πως ίσως έπρεπε και εγώ να μελετήσω αυτό τον μυστηριώδη κόσμο του πνεύματος που οδηγεί στην αγάπη για την πραγματική σοφία.

Λάιος: Μα πόσο ωραία εκφράστηκες.

Ιούλιος: Όσο έχω την μνήμη μου για σύμμαχο μπορώ και κλέβω μερικές όμορφες φράσεις σου αλλάζοντας τες και κάνοντας τες δικές μου.

Λάιος: Αυτό καθόλου δεν με προβληματίζει αλλά φρόντισε να τις κατακτήσεις πριν τις κάνεις επίσημα δικές σου καθώς σε άλλη περίπτωση δεν θα αργήσουν να επαναστατήσουν. Τέλος πάντων, όπως παραδέχθηκες και ο ίδιος, οι άνθρωποι κάνουν άλλα πράγματα όταν μαθαίνουν για γεγονότα. Αυτά τα γεγονότα θα μπορούσαν να είναι γεγονότα του παρελθόντος;

Ιούλιος: Ξέρεις εσύ κάποιο γεγονός που να έγινε στο μέλλον;

Λάιος: Τα γεγονότα ποιος τα δημιούργησε;

Ιούλιος: Μα οι άνθρωποι φυσικά

Λάιος: Άνθρωποι ζωντανοί, άνθρωποι νεκροί ή και τα δύο

Ιούλιος: Και τα δύο

Λάιος: Αφού οι νεκροί άνθρωποι (πέρα από τους ζωντανούς) έκαναν γεγονότα που αλλάζουν αυτά που κάνουμε δεν θα έλεγες πως οι νεκροί πρόγονοι μας επηρεάζουν ;

Ιούλιος: Μα πως να αρνηθώ;

Λάιος: Πόσο μάλλον αυτοί από τους οποίους ήμαστε φτιαγμένοι…

Ιούλιος: Πως το εννοείς αυτό;

Λάιος: Δεν είμαστε φτιαγμένοι από την ξεπεσμένη ύλη;

Ιούλιος: Τώρα καταλαβαίνω

Λάιος: Οπότε αναγκαστικά επηρεαζόμαστε από την απόλυτη ύπαρξη μέρος της οποίας είμασταν. Τώρα το πρόβλημα είναι σχετικά με τον τρόπο που επηρεαζόμαστε;

Ιούλιος: Αυτό θα ήθελα να μου το πεις αύριο, θα σε παρακαλούσα να μου πεις περισσότερα για την αρχή.

Λάιος: Ποια αρχή;

Ιούλιος: Την αρχή του διαχωρισμού μας από τον κόσμο των ιδεών

Λάιος: Μια συνεχής ροή υπάρχει μεταξύ των δύο αντίθετων, του κόσμου των ιδεών, δηλαδή της απόλυτης ύπαρξης και του πραγματικού κενού, της απόλυτης μη-ύπαρξης. Κάποιος θα μπορούσε να ρωτήσει γιατί υπάρχει αυτή η ροή, εμείς θα του απαντούσαμε πως υπάρχει γιατί διαχωρίζονται τα δύο άκρα μέσα από μια σειρά στρωμάτων που λειτουργούν ως ενδιάμεσα. Όπως παντού, τα δύο άκρα κρατούνται σε απόσταση από τους ενδιάμεσους για να αποτραπούν καταστροφικά αποτελέσματα. Όπως είπαμε υπάρχουν δύο δυνάμεις, η μία δημιουργεί την ροή και η άλλη κρατά την ύπαρξη-ύλη ενωμένη. Έτσι ο κόσμος μας έγινε και αυτός κάποια στιγμή μέρος της ροής με μια τρομαχτική αποκοπή. Οι δύο αυτές δυνάμεις ασκούνταν πια ταυτόχρονα στον κόσμο μας που ακόμα δεν είχε σχηματιστεί όπως τον γνωρίζουμε. Έτσι άρχισε να διαλύεται και να απλώνεται, ολόκληρος κινούνταν αλλά άλλα μέρη κινούνταν πιο αργά και άλλα πιο γρήγορα έτσι διαχωριστικέ και άρχισε να ψύχεται με αποτέλεσμα να δημιουργηθεί η ύλη όπως την γνωρίζουμε. Τα σημάδια αυτής της αρχικής έκρηξης παραμένουν και ανήκουν στον τομέα μελέτης των φυσικών επιστημών που ασχολούνται με το διάστημα, την ύλη και τον χρόνο. Εμείς από φιλοσοφικής σκοπιάς οδηγούμαστε και οδηγούμε τις φυσικές επιστήμες σε νέες ανακαλύψεις.

*Σιωπή*

Τώρα άφησε τα μάτια σου να κοιτάξουν τις όμορφες γραμμές που δημιουργεί η φαντασία γύρω από τον κίονα, δες την συμμετρία και την ομορφιά και κάνε δικά σου όσα άκουσες.

Τέλος διαλόγου

Τα πρόσωπα του διαλόγου

Λάιος: Ο Πέτρος Χ. Λάιος από την Χαονία, συγγραφέας του βιβλίου (περισσότερες λεπτομέρειες στην συνέχεια)

Φωτεινή: Νύμφη των δασών που ζει στις πόλεις

Καίσαρας Ιούλιος Τάγος: Διάδοχός στον θρόνο της Νέας Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας. Έχει επηρεαστεί από την φιλοσοφία και είναι φίλος του Λάιου.

Νάρκισσος: Νέο μέλος της Αθηναϊκής και Ρωμαϊκής υψηλής κοινωνίας και γιος ύπατου. Όπως το όνομα του μας προδιαθέτει, εμφανίζει συμπτώματα ναρκισσισμού και μακιαβελισμού.

Πληροφορίες για το μέρος όπου έγινε ο διάλογος

Ο διάλογος και η διήγηση του δεύτερου διαλόγου έγινε κατά κύριο λόγο στην Αρχαία Αγορά της Αθήνας αλλά ξεκίνησε λίγο αφού ο Λάιος και ο Τάγος εισήλθαν στην Ρωμαϊκή Αγορά που βρίσκεται πίσω από την Στοά του Ατταλού, παρά ταύτα το μεγαλύτερο μέρος του διαλόγου έλαβε μέρος στην Αρχαία Αγορά. Η Ρωμαϊκή Αγορά χτίστηκε κατά τους τελευταίους αιώνες πριν την γέννηση του Χριστού με χρηματοδότηση του Αυτοκράτορα Αυγούστου για να πραγματοποιεί η υπόσχεση του Ιουλίου Καίσαρα την έκτη δεκαετία προ Χριστού. Η πύλη της αγοράς, η πύλη της Αρχιγετιδος Αθήνας στέκει ακόμα επιβλητικά με θέα την Ακρόπολη, μέσα από την συγκεκριμένη πύλη πέρασαν οι δύο άνδρες πριν αρχίσουν την συζήτηση τους και την διήγηση του φιλοσοφικού διαλόγου. Στην άλλη άκρη της αγοράς βρίσκεται ο πύργος των ανέμων όπου βρισκόταν ο πρώτος μετεωρολογικός σταθμός παγκόσμιός και ένας πρωτόγονος υπολογιστής, σε κάθε πλευρά του πύργου βρίσκονται ανάγλυφοι οι άνεμοι, οκτώ στο σύνολο. Η αρχαία αγορά στην οποία έλαβε μέρος το μέσον και το τέλος του διαλόγου βρίσκεται απέναντι από την πύλη της Αθήνας. Η Αγορά έκανε ένα αργό ξεκίνημα τον έκτο αιώνα π.Χ. αλλά μέχρι τα μέσα του χρυσού αιώνα του Περικλή είχε αναδειχθεί σε πλούσια διακοσμημένο σημείο της πόλης με μεγάλο αριθμό αγαλμάτων και άλλων έργων τέχνης να την διακοσμούν. Στην αρχαία αγορά βρίσκονταν επίσης σημαντικά κτίρια για την διακυβέρνηση της πόλης – κράτος όπως το βουλευτήριο και το πρυτανείο, γνωστό και ως θόλος λόγο του σχήματος του. Κοντά στο βουλευτήριο βρίσκεται ο καλοδιατηρημένος ναός του Ηφαίστου που δεσπόζει από το ύψωμα. Στην άλλη πλευρά της αγοράς βρίσκεται η Στοά του Αττάλου όπου πήρε μέρος η σύντομη συζήτηση με τον Νάρκισσο. Η Στοά έχει μετατραπεί σε μουσείο όπου έχουν τοποθετηθεί αγάλματα αλλά και μικρότερα αντικείμενα από την Μυκηναϊκή εποχή μέχρι τους αιώνες της τουρκοκρατίας.

Κείμενο τέλους από την δόκτορα κλασικών σπουδών Charlotte Spencer

Η λογική στην αρχαία Ελλάδα ήταν ο κύριος οδηγός για τον ιδανικό άνθρωπο, δίχως αυτή ο άνθρωπος δεν μπορούσε να θεωρηθεί ολοκληρωμένος. Συχνά η λογική και οι ιδέες έπαιρναν τον ρόλο του ξεχωριστού χαρακτηριστικού που σύμφωνα με τους αρχαίους Αθηναίους τους διαχώριζε από τους βάρβαρους λαούς αλλά ακόμα και από τις άλλες ελληνικές φυλές που (σύμφωνα με τους Αθηναίους) από πνευματικής άποψης βρίσκονταν χαμηλά. Η φιλοσοφία, συχνά συνδεδεμένη με την λογική, γοήτευσε όσους ήθελαν να έχουν μια λαμπρή καριέρα αλλά και όσους ήθελαν να δώσουν στα παιδιά τους τα κατάλληλα εφόδια.

Τέλος Βιβλίου